Mapa serwisu | Lasocin

Lasocin - Dzieje wsi

Stanisław Cygan

ØDzieje małej wsi, jaką jest Lasocin, gm. Łopuszno, pow. kielecki, woj. świętokrzyskie, są interesujące ze względu na dość odległy świat przeszłości. Ich poznawanie jest szczególnie ważne teraz, kiedy problematyka małej ojczyzny (wieś, region) pojawia się przy różnych okazjach (np. jest uwzględniana w realizacji edukacyjnej ścieżki regionalnej). 
ØNiewiele uwagi życiu społeczno-gospodarczemu, kulturalnemu mieszkańców Lasocina poświęcono w monografii gminy Łopuszno (Gmina Łopuszno dawniej i dziś 1998). Podstawowe wiadomości o wsi znajdujemy też w Wikipedii (wikipedia.org/wiki/Lasocin–powiat–kielecki[1]) czy na stronie internetowej UG w Łopusznie (www.lopuszno.pl). Informacje w powyższych źródłach są na ogół podobne: położenie wsi, historia, zabytki, etymologia nazwy miejscowej, podział na części wsi, historia rodu ziemiańskiego Niemojewskich. Wykorzystane przeze mnie materiały archiwalne z archiwów: kieleckiego i radomskiego, dane z Urzędu Gminy w Łopusznie, wiadomości o wsi zawarte w monografii sąsiedniej gminy Krasocin (W sarmackim Krasocinie 1997), materiały zawarte w lokalnej prasie: „Słowo Ludu”, „Echo Dnia”, „Gazeta Wyborcza” (dodatek lokalny), informacje uzyskane drogą rozmów z mieszkańcami Lasocina, szczególnie z reprezentantami najstarszej generacji, stanowią podstawę materiałową niniejszego tekstu.
ØW materiałach źródłowych Liber beneficiorum J. Długosza (1863) podana jest nazwa wsi Lasocin w różnych postaciach graficznych: Lassoczyn 1508 i ok. 1520, Lassoczin 1540, Liassoczyn 1573.
ØW Tabelli Miast, Wsi, Osad Królestwa Polskiego (1827:260) znajduje się następująca informacja o omawianej wsi: „Lasocin – województwo sandomierskie, obwód opoczyński, powiat konecki, parafia Mnin, własność prywatna, ilość domów – 27, ludność ogólna – 256, odległość od miasta obwodowego 3 3/4 mili pocztowej”.
ØPodobne informacje o wsi zamieszcza Przewodnik po Królestwie Polskiem (1902, t. I:318): „Lasocin, wieś i folwark, huta żelazna, gubernia kielecka, pow. włoszczowski, gm. Oleszno, parafia Mnin, okrąg sądowy, gm. lub pokoju i miejsce posiedzenia – I Włoszczowa, poczta Włoszczowa, telegraf Włoszczowa, najbliższa stacya kolejowa – Końskie – I. – D. Kolei Iwanogrodzko-Dąbrowskiej”.
ØNieco więcej wiadomości znajduje się w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich (1884, t. V:89): „Lasocin, wieś, pow. włoszczowski, gm. Oleszno, par. Mnin. W 1827 r. 27 dymów, 256 mieszkańców. Jest tu huta żelazna, założona w 1833 r. Dobra Lasocina podług wiadomości z r. 1866 składają się z folwarku Lasocin i Wysoka Góra; wsi: Lasocin, Ewelinowo, Skałka, Niemiecka Skałka. Rozległość dominialna wynosi mórg 3464. Wieś łącznie osad 40, z gruntami mórg 639...”.
ØO. Kolberg (1887:17) wymienia wśród charakteryzowanych 33 wsi w obwodzie opczyńskim Lasocin, wieś należącą do parafii Mnin, posiadającą kuźnicę założoną w 1833 r. 
ØKs. J. Wiśniewski (1913:160) podaje, że liczba mieszkańców wsi Lasocin wg spisu z 1748 r. wynosiła 50.
ØZarówno M. Kamińska (1964, cz. I:110), jak i D. Kopertowska (1984:173), umieszczają nazwę wsi w grupie nazw dzierżawczych motywowanych nazwą osobową Lasota z sufiksem -in (-yn). Jak podaje M. Kamińska, w materiale onomastycznym z terenu dawnego woj. sandomierskiego, w pow. włoszczowskim nazwy dzierżawcze stanowiły najliczniejszą grupę nazw.
ØNiektórzy mieszkańcy wiążą nazwę wsi z okolicznymi lasami otaczającymi sołectwo ze wszystkich stron.
ØLegenda o Lasocinie (Michałowska-Walkiewicz 2006:14) opowiada o Wincentym i Bonawenturze Niemojewskich, którzy w czasie zaborów założyli Towarzystwo Kaliszan. Urok i spokój ziemi kieleckiej spowodował, że przenieśli się oni na stałe do Lasocina. W dworze Niemojewskich stacjonowali żołnierze rosyjscy; nieopodal pałacyku mieli swoje koszary kozacy. Bracia byli zwolennikami idei niepodległościowej, stąd postanowili wykorzystać znajomość z Rosjanami, proponując im wspólne polowanie w Puszczy Świętokrzyskiej. W czasie polowania niewiasta-zjawa podała braciom butelkę z eliksirem prawdy, którą mieli dodać do butelek okowity pitej przez Rosjan. Pod wpływem tego napoju ci ujawnili tajne plany fortyfikacji polskich miast i okolicznych wsi kieleckich. Wincenty doniósł o tym władzom w stolicy. Ale Bonawentura przez pomyłkę dolał eliksiru do swego kielicha i wyjawił wrogom cel wyprawy brata. To spowodowało ich aresztowanie i osadzenie w Cytadeli Warszawskiej, spalenie rezydencji lasocińskiej. Część pałacu udało się uratować. Bracia zmienili nazwisko na Namojowscy. Ludzie byli represjonowani za ich działalność. Postanowili jednak walczyć z zaborcą, prowadzili działalność spiskową, zbierając się w opuszczonych piwnicach dworku. Rzekomo w trakcie ich spotkań nad pałacem unosił się na obłoku duch św. Stanisława, patrona Polski i Polaków. 
ØDzieje wsi Lasocin są dość bogate. Na najstarsze ślady osadnictwa na tym terenie wskazuje cmentarzysko z epoki brązu IV okresu do okresu halsztackiego (wczesny okres epoki żelaza) czasów kultury łużyckiej (Nosek 1956:35–45 i s. 64). Zarówno warunki gospodarcze, jak i fizjograficzne wsi, sprzyjały osadnictwu. Jest rzeczą znaną w historii osadnictwa, że obejmowało ono najpierw tylko tereny bezleśne, później zaś dokonywało się w zwartych obszarach lasów przez ich karczowanie lub wypalanie (Bujak 1905:130). Lokalna toponomastyka, a mianowicie nazwa części wsi Łaz bądź Kolonia Łaz (także nazwa pól i łąk znajdujących się w tej części wsi), nawiązuje do tych procesów osadniczych przez motywację apelatywną łaz ‘miejsce po wykarczowanym lesie przeznaczone pod uprawę lub pastwisko’.
ØOdkryte w 1954 r. przez grupę lubelskich archeologów cmentarzysko – z czasów kultury łużyckiej – na polu ornym Jana Kowalczyka było niejednolite pod względem chronologicznym. Eksploracja prowadzona metodą arową pozwoliła na wydobycie 189 grobów i kilku zabytków luźnych. Współistniały dwie formy grobów: popielnicowe (168) i jamowe (21), znajdujące się na niewielkich głębokościach, co powodowało ich niszczenie. Oprócz grobów odkryto również naczynia charakteryzujące się bogactwem form. Szczegółowa analiza zabytków analogicznych pozwoliła archeologom określić bliżej przynależność kulturową cmentarzyska do zespołu środkowopolskiej grupy kultury łużyckiej. Zdaniem A. Żakiego (1972), cmentarzyska, niemal wyłącznie ciałopalne, są znakiem najdawniejszego osadnictwa w rejonie Gór Świętokrzyskich.

ØWieś Lasocin wymienia się w XV w. (być może już w 1415 roku ) wśród dóbr klucza majątkowego będących własnością Piotra Szafrańca (Sperka 2008:36-38), podkomorzego krakowskiego. W 1450 roku Szafraniec zastawił Piotrowi Bielczowskiemu za 1400 florenów na cztery lata wsie Oleszno, Wolę Oleszeńską i Lasocin. W roku 1464 wieś (wraz z Olesznem i Wolą Oleszeńską) należała do klucza oleszeńskiego i znalazła się w posiadaniu rodu Koniecpolskich. W 1508 roku po śmierci Piotra Szafrańca, w wyniku podziału majątku, Lasocin przypadł jego żonie Zofii. 
ØW czasie powstania styczniowego w Lasocinie stacjonowała część oddziału gen. M. Langiewicza (Przyrodnicza ścieżka dydaktyczna Klubu 4 H. Lasocin, 2006:28):
„Wieczorem przybyła tu [do Kozowa - S.C.] grupa kawalerzystów, którzy myśleli, że powstańcy zostali całkowicie rozbici w przedpołudniowej bitwie [lasy włoszczowskie, 24 lutego 1863 r.- S.C.]. Powstańcy ci kilka dni wcześniej przebywali w Ewelinowie, Lasocinie, wiedzieli, że wsie te otaczają duże kompleksy leśne”.  
ØŚwieżym śladem przeszłości wsi są ruiny pałacu z końca XIX wieku, dawnej rezydencji polskiego ziemiaństwa, a mianowicie rodu Niemojewskich (herbu Wierusz), i park podworski o powierzchni 5,2 ha[2]. Wśród zespołu pałacowego wymienia się następujące obiekty: ruinę pałacu murowanego z 2 poł. XIX w., oficynę murowaną z 2 poł. XIX w., częściowo przebudowaną, 2 stodoły murowane z 2 poł. XIX w., spichlerz murowany z 2 poł. XIX w., budynek gospodarczy murowany z 2 poł. XIX w., bramę murowaną z 2 poł. XIX w., ogrodzenie murowane z 2 poł. XIX w. i park krajobrazowy z przełomu XVIII/XIX w. (zob. Zabytki architektury i budownictwa w Polsce. Województwo kieleckie 1995:153).

ØW Wykazie hypotecznym Dóbr Lassocin; powiat koniecki sygnatura 75, t. I, t. II (w posiadaniu Sądu Rejonowego we Włoszczowie) wymienieni zostali kolejni właściciele dóbr w Lasocinie: Seweryn Kiełczewski, Wincenty Kiełczewski, Ewa z Kiełczewskich Jeziorkowska, z drugiego małżeństwa – Skorupkowa. W 1839 r. majątek nabył Edward Niemojewski. Prawem własności po ojcu Edwardzie dobra Lasocina przejęła w r. 1864 Ludwika z Niemojewskich hr. Kołłątaj. Kolejnym właścicielem majątku ziemskiego w Lasocinie został dn. 24 X 1908 r. Sergiusz Stanisławowicz Niemojewski. Natomiast po jego śmierci dn. 3 X 1921 r. majątek, złożony z dóbr Lasocina, Oleszna i Woli Świdzińskiej, odziedziczyli trzej jego synowie: Konrad, Edward, Józef. Dn. 3 III 1932 r. właścicielami Lasocina zostało małżeństwo Niemojewskich: Edward i Krystyna z Karschów. Po śmierci dziedzica E. Niemojewskiego (16 IV 1935 r.) dobra przeszły w ręce jego żony Krystyny. Na podstawie art. 2, cz. I. Dekretu PKWN z dn. 6 IX 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej i Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych z dn. 1 III 1945 r. spadkobiercą dóbr Lasocina został Skarb Państwa. Majątek ziemski rozparcelowano. Nabywcami stali się mieszkańcy wsi (45 osób)[3]. Większość zabudowań dworskich (stodoła, obora, drewniany spichlerz z poł. XIX w., oficyna) zostało przekształconych na budynki gospodarcze, a oficyna na budynek mieszkalny. Na północny wschód od części gospodarczej i na północ od drugiej części parku rozciąga się sad; dziś już mocno zdziczały. Najstarsze drzewa zespołu parkowego to okazy pięknych lip, kilka dębów, klonów i kasztanowców (Katalog Zabytkowych Założeń...1978), miłorząb japoński, rajska jabłoń i buczyna. Jak podają źródła, pałac był użytkowany i zamieszkały do 1958 r[4] (Katalog Zabytków Sztuki 1957). Przez długi czas (lata 1977 – 1997) znajdował się w posiadaniu Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej Lasocin; obecnie jest w rękach prywatnych i wciąż czeka na renowację. W lutym 1995 roku spłonęła jedna z dworskich stodół, odnowiona przez RSP Lasocin. Ziemiańska rodzina Niemojewskich na trwałe wpisała się w dzieje wsi Lasocin. Edward Niemojewski (ur. w 1905 r.), zwany w środowisku wiejskim dziedzicem czy jaśniepanem, i jego żona, Krystyna, mieszkali w pałacu o powierzchni 800 metrów kwadratowych z 16 pomieszczeniami mieszkalnymi. Sukcesja ojca Edwarda, Sergiusza Niemojewskiego w Lasocinie liczyła 2084 ha. Natomiast według rejestru ułożonego w 1932 r. w dobrach Lasocina (ogrody, place, zabudowania, grunty orne, łąki, pastwiska, lasy, zarośla, bagna, wody, drogi i rowy) pozostawało 1218 ha 292 metry kwadratowe[5]. Pasję myśliwską właściciel Lasocina przypłacił życiem 16 kwietnia 1935 roku na łąkach w pobliżu Fryszerki k. Ewelinowa, gm. Łopuszno (Markowski 1993; Okoń 1990; Rudnicki 1996; Jerzmanowski 1987, Półrola-Parol 2002). Bracia Niemojewscy przestrzegali ochrony zwierząt w lasach i zwalczali kłusownictwo. Otrzymawszy poufne informacje o nielegalnej obławie na jelenie i sarny, właściciel Lasocina sam postanowił schwytać kłusowników. „Gazeta Kielecka” z dn. 18 IV 1935 r., nr 108, s. 4 donosiła:
„W lasach dóbr Lasocin został zabity przez kłusowników właściciel tych dóbr Edward Niemojewski. [...] W pewnej chwili jeden z kłusowników zaszedł od tyłu i znienacka strzelił do Niemojewskiego. Strzał był śmiertelny... Trafiony 16 loftkami w kręgosłup ziemianin padł trupem na miejscu. Wieść o tej nieprawdopodobnej wprost morderczej strzelaninie w lasach dóbr Lasocin – wywołała wielkie poruszenie w całej okolicy”.  
W „Łowcu Polskim” z 1938 pisano:
„W walce z kłusownikami Edward Niemojewski zginął, jak żołnierz na posterunku”. 
ØDobra E. Niemojewskiego, podobnie jak jego braci, były miejscem schronienia dla partyzantów. W czasie wojny wieś ze względu na swoje usytuowanie wśród lasów była związana działalnością konspiracyjną i partyzancką. Pobliskie lasy stanowiły miejsce działalności konspiracyjnej oddziałów partyzanckich: „Żbika”, „Nurta” (AK), „Marcina”, „Szarego”. Na terenie wsi nie istniały co prawda organizacje konspiracyjne, ale niektórzy mieszkańcy (32 osoby) należeli do „leśnych” oddziałów: 20 do AK i 12 do NSZ. We dworze stacjonowały wojskowe oddziały zbrojne. Mieszkańcy udzielali im pomocy żywnościowej. 11 sierpnia 1944 r. w Lasocinie z 204 pułku Ziemi Kieleckiej i ze zmobilizowanych żołnierzy została utworzona Grupa Operacyjna – Zachód pod nazwą Brygady Świętokrzyskiej NSZ, składająca się z dwóch pułków 202pp. i 204 pp. Miała ona stanowić grupę operacyjną NSZ nr 1. Działalność Brygady Świętokrzyskiej sprowadzała się głównie do pracy organizacyjno-
-szkoleniowej oraz do szerzenia w terenie propagandy antypeperowskiej i antyradzieckiej. Dowódcą oddziału został ppłk. „Bohun” – Antoni Szacki-Dąbrowski. Na odprawie w Kielcach we wrześniu 1944 r., a następnie 29 listopada we wsi Lasocin, „Bohun” otrzymał plan operacyjny dla Brygady Świętokrzyskiej. Działające na terenie woj. kieleckiego organizacje zbrojne AK, a mianowicie 2 pułk mjra „Nurta”, 3 pułk kpt. „Szarego”, 4 pułk „Katarzyny” po rozkazie częściowej demobilizacji, stały się mniejszymi. 12 X 1944 r. w Lasocinie nastąpił podział 2 pułku AK „Nurta” na dwa zgrupowania (Hillebrandt 1970:489; 1964:134; Mączyński 1971; Hanyż 1971).
ØZ lasami lasocińskimi i okolicznymi, które często były domem partyzanckim, dworem w Lasocinie, z sąsiednimi wsiami, związane są dzieje Oddziału Partyzanckiego Batalionów Chłopskich „Szczytniaka” (dowódca M. Młudzik „Szczytniak”) [Młudzik „Szczytniak” 1977] w czasie działalności w woj. kieleckim do czasu marszu na pomoc powstańczej Warszawie. Na początku wojny w listopadzie 1939 roku Niemcy patrolowali wieś, stacjonowali we dworze. Mieszkańców obowiązywały przymusowe kontyngenty (dostawy ziemniaków, mięsa, żyta) dostarczane do stacji kolejowej Ludynia, położonej w odległości ok. 19 km od wsi. W czasie wojny ludność chodziła do prac przy wykopach, tzw. okopy do Oleszna. Niektóre osoby zostały wywiezione na roboty przymusowe do Rzeszy.
ØPod względem administracyjnym wieś Lasocin miała różną przeszłość. Należała do powiatu koneckiego, włoszczowskiego; do gmin: Oleszno, Słupia (dziś Słupia Konecka) i aktualnie – Łopuszno. Do lipca 1976 roku, a więc do czasu połączenia gmin: Łopuszno i Słupia Konecka, Lasocin wchodził w skład gminy Słupia. Po podziale gmin w 1992 roku mieszkańcy wyrazili wolę pozostania w gminie Łopuszno. W nowym podziale administracyjnym z 1998 r. wieś Lasocin, gm. Łopuszno znalazła się w powiecie kieleckim, w województwie świętokrzyskim (16 województw ... 1998).
ØDziałalność kulturalno-oświatową we wsi prowadziła przede wszystkim szkoła[6]. Według informacji udzielonych przez mieszkańców Lasocina, byłych uczniów kursów nauczania, istnienie szkoły we wsi datuje się od roku 1919. Posiadała ona dwa oddziały; pracował wówczas jeden nauczyciel. Mieściła się w budynku dworskim, zwanym „Murowańcem”. Trudności lokalowe (budynek szkoły, który jeszcze do niedawna służył uczniom, został wzniesiony przed wojną), kadrowe z czasem stopniowo się zmniejszały. Szkoła Podstawowa w Lasocinie przez wiele lat była niewielką placówką dydaktyczną z klasami łączonymi i pozostaje nadal. W roku szkolnym 1997/98 uczyło się w niej sześćdziesięcioro dzieci, w roku szkolnym 2005/2006 już tylko 36. Społeczny Komitet Budowy nowej Szkoły zawiązał się w 1997 roku. W sytuacji zmian w systemie oświaty w kraju i niżu demograficznego budowa nowej szkoły nie miała racji bytu. Obecnie dzieci uczą się jedynie w klasach 0 – III w nowej szkole znajdującej się w budynku strażnicy. Jest to filia Zespołu Szkół w Łopusznie.    
 

Bibliografia
Boszczyk Marta, Bibliografia zabytków Kielc i województwa świętokrzyskiego, Kielce 2010
Bujak Franciszek, Studia nad osadnictwem Małopolski, Kraków 1905
Cygan Stanisław, Z dziejów i współczesności wsi Lasocin, (w:) Materiały i źródła do dziejów powiatu włoszczowskiego, pod red. Stanisława Janaczka i Beaty Janaczek, Włoszczowa 2008, s. 7 – 18
Długosz Jan, Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis, t. I, Cracoviae 1863
Gmina Łopuszno dawniej i dziś. Redakcja: Jan Stanisław Matuszczyk, Elżbieta Oleksiewicz, Zbigniew Iwanek, Zdzisław Gołuch, Barbara Pawelczyk, Kielce 1998
Hanyż S. (głos w dyskusji), (w:) Z dziejów walk partyzanckich na Kielecczyźnie 1939–1945. Materiały seminariów historycznych, Kielce 1971, s. 191–193
Hillebrandt Bogdan, Brygada Świętokrzyska N S Z, „Wojskowy Przegląd Historyczny”, Warszawa 1964, nr 1, s. 116 –150. O Lasocinie, s. 134
Hillebrandt Bogdan, Partyzantka na Kielecczyźnie 1939–1945, Warszawa 1970
Historia chłopów polskich, pod red. Stefana Inglota, Wrocław 1992
htpp://pl.wikipedia.org/wiki/Lasocin –powiat –kielecki); 2011 – 01 – 10
htpp://www.lopuszno.pl; 2010 – 01 – 05
Jachimczak Barbara, Bohun, Kielce 1991
Janaczek Stanisław, Dobra włoszczowskie Szafrańców, (w:) Materiały i źródła do dziejów powiatu włoszczowskiego, t. 1, pod red. Stanisława Janaczka i Beaty Janaczek, Włoszczowa 2008
Jerzmanowski Jerzy, Wśród myśliwych przed półwieczem, Warszawa 1987
Kamińska Maria, Nazwy miejscowe dawnego województwa sandomierskiego, Wrocław – Warszawa – Kraków, cz. I – 1964, cz. II – 1965: Lasocin, cz. I
Kasprzyk Remigiusz, Pan wróci i będzie kłopot: dwór Niemojewskich w Lasocinie koło Łopuszna, „Gazeta Kielecka”: 24 godziny 1991, nr 214, s. 1-2
Katalog Zabytkowych Założeń Zielonych Województwa Kieleckiego d. Powiat Kielecki; Lasocin /gm. Łopuszno/ Park Podworski. Opracowano w Zakładzie Architektury Krajobrazu i U U P PK, Kraków 1978
Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, t. III woj. kieleckie, pod red. J. Łozińskiego i B. Wolff, Warszawa 1957
Kazimierczak E., Kłos A., Misiewicz W., Cmentarzysko kultury łużyckiej w Lasocinie pow. Końskie, „Studia i Materiały Lubelskie”, t. VII, 1973, s. 231– 282
Kędracki Janusz, Zniszczone gniazdo NSZ i Niemojewskich: Lasocin, gm. Łopuszno, „Gazeta Wyborcza” 2008, 30 maja, s. 6 (dodatek do „Gazety Wyborczej” 2008, nr 125
Kolberg Oskar, Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni , muzyka i tańce. Kraków 1887, serya XX. Radomskie, cz. 1, s. 17 
Kopertowska Danuta, Nazwy miejscowe województwa kieleckiego. Nazwy miast i wsi, nazwy części miast i wsi oraz nazwy alei, placów, ulic i osiedli mieszkaniowych, Warszawa – Kraków 1984
Kronika Koła Łowieckiego „Żuraw” w Lasocinie, opr. Wojciech Pawlik, Kielce, brw., t. 1-2
Libera Marek, Oleszyńscy nemrodzi, „Łowca Świętokrzyski” nr 3(42), 2007, s. 62 – 65
Libera Marek, Zabójstwo Edwarda Niemojewskiego z Lasocina, „Łowiec Świętokrzyski” nr 3(54), 2010, s. 63 – 67
Markowski Mieczysław Bolesław, Obywatele ziemscy w województwie kieleckim 1918-1939, Kielce 1993
Mączyński T., Zarys działań ruchu oporu w latach 1939–45 w powiecie włoszczowskim, (w:) Z dziejów partyzanckich na Kielecczyźnie 1939–1945. Materiały seminariów historycznych, Kielce 1971, s. 125–165
Michałowska-Walkiewicz Ewa, Legenda o Lasocinie, „Nasza Baba Jaga” nr 2 (21), 2006, s. 14
Młudzik „Szczytniak” Mieczysław, „Borem lasem”, Warszawa 1977
Nosek Stefan, Zarys archeologii Małopolski, Kraków 1956
Okoń Władysław, Mój dwudziesty wiek, Wrocław Łódź 1990
Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, t. III–IV, opracował Adolf Pawiński, Warszawa 1886
Polska XVI wieku pod względem geograficznym i historycznym, t. IV: Małopolska, opracował Adolf Pawiński, Warszawa 1886
Półrola-Parol Danuta, Miłośnicy polowań, (w:) tejże, Stąd nasz ród, cz. II, Staszów – Kielce 2002, s. 35 – 40
Przewodnik po Królestwie Polskiem na podstawie najnowszych źródeł opracowany przez Radcę Stanu Ant. Bobińskiego i J. M. Bazewicza, zawierający: Spis alfabetyczny: miast, osad, wsi, kolonij, folwarków i wszelkich miejscowości, jakąkolwiek nazwę noszących, znajdujących się w 10 guberniach Królestwa Polskiego, ze wskazaniem: guberni, powiatu, gminy, parafii, sądów pokoju i gminnego, poczty, telegrafu... w 2-ch tomach z dodaniem wielkiej mapy ściennej Królestwa Polskiego, t. I, Warszawa 1902
Przyrodnicza ścieżka dydaktyczna Klubu 4 H. Lasocin, red. naukowa Stefan Gawroński, Tomasz Olbrycht i Marian Szewczyk, Łopuszno 2006
Rudnicki Szymon, Ziemiaństwo polskie w XX wieku, Warszawa 1996
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Feliksa Sulimierskiego, Bronisława Chlebowskiego, Władysława Walewskiego, Warszawa 1884, t. V
Sperka Jerzy, Szafrańcowie herbu Stary Koń w XIV i XV wieku i ich związki z powiatem chęcińskim, (w:) Materiały i źródła do dziejów powiatu włoszczowskiego, t. 1, pod red. Stanisława Janaczka i Beaty Janaczek, Włoszczowa 2008
Tabella Miast, Wsi, Osad Królestwa Polskiego z wyrażeniem ich położenia i ludności, alfabetycznie ułożona w Biórze Kommissyi Rządowej Spraw Wewnętrznych i Policji, tom I (A–Ł), Warszawa 1827
Urzędowe Nazwy Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych, z. 24, powiat konecki. Wydawnictwo Urzędu Rady Ministrów, Warszawa 1966
W Lasocinie całe życie – reportaż Radia Kielce z dn. 3. 12. 2007 r. opracowany przez Dorotę Juchnowską przy współpracy Tomasza Tamborskiego, w którym mieszkanki tej wsi (pięć wdów) wspominają dawną wieś, wspólne życie mieszkańców, ich pracę, obowiązki, także historię okolicy. 
W sarmackim Krasocinie. Monografia historyczno-gospodarcza gminy Krasocin, pod red. Eugeniusz Kosika, Eugeniusza Madejskiego, Ryszarda Nadgowskiego, Kielce 1997
Ks. Wiśniewski Jan, Dekanat konecki, Radom 1913
Zabytki architektury i budownictwa w Polsce. Województwo kieleckie, t. 15. Spis opracował Krzysztof Myśliński, Warszawa 1995 w części Katalog zabytków, s. 153
Żaki Andrzej, Najdawniejsze osadnictwo w Górach Świętokrzyskich na tle postępów osadnictwa w Karpatach Polskich. Uwagi i postulaty badawcze, „Rocznik Świętokrzyski”, t. III, 1972, s. 11– 31
 
 
 
Materiały archiwalne:
Archiwum Państwowe w Kielcach, Akta Dyrekcji Ubezpieczeń, Ubezpieczenie Nieruchomości. Wykazy i szacunki szczegółowe zabudowań wsi Lasocin, Sygnatura 162
Opis pałacu i dworu w Lasocinie. Akta Komissyi Wojewodztwa Sandomierskiego tyczące się pokładnego przy kościele w Mninie zaczynające się od roku 1836-1866, Sygnatura 6068
Akta Kommissyi Woiewodztwa Sandomierskiego tyczące się wybudowania kościoła parafialnego i jego zabudowań w Mninie, Sygnatura RGR 6067. Wymienieni zostali tu właściciele dóbr w Lasocinie: s. 80 r. 1822 Tomasz Pomian Kiełczewski, dziedzic dóbr Lasocina i wsi Skąpe; s. 132 r. 1849/1850 JW Edward Niemojewski. Lasocin liczył wówczas 27 dymów włościańskich, zaś 3 dworskie; s. 142 r. 1857 Stanisław Niemojewski, dziedzic Lasocina z przyległościami.
Akta Kommisyi Wojewodztwa Sandomierskiego tyczące się przystąpienia do Towarzystwa Kredytowego w Radomiu Skąpe i Lasocin, Sygnatura RGR 5376. Wykaz hypoteczny Dobra Lassocin; powiat koniecki. Sygnatura 75 w posiadaniu Sądu Rejonowego we Włoszczowie, t. I, t. II
Archiwum Państwowe Kielce, Wojewódzki Pełnomocnik Rzeczpospolitej d/s Reformy Rolnej, Sygnatura 22, karta 21. Wykaz majątków rozparcelowanych w 1945 roku
Wykaz hypoteczny Dobra Lassocin Powiat koniecki, nr 75, t. II (w posiadaniu Sądu Rejonowego we Włoszczowie, Wydział Ksiąg Wieczystych)
 Księga Adresowa Polski (wraz z W. M. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosła i rolnictwa, Warszawa 1930
 

[1] Tu podano błędnie informacje o autorze pracy Gmina Łopuszno dawniej i dziś. Nie jest nią prof. Danuta Kopertowska, lecz red. J. S. Matuszczyk i inni (zob. Bibliografia).
[2] Dane dotyczące pałacu i dworu w Lasocinie podaję na podstawie analizy materiałów archiwalnych (zob. wykaz w Bibliografii).
[3] Archiwum Państwowe Kielce, Wojewódzki Pełnomocnik Rzeczpospolitej d/s Reformy Rolnej, Sygnatura 22, karta 21. Wykaz majątków rozparcelowanych w 1945 roku.
[4] Informacja ta nie jest prawdziwa. Zresztą nie jest to odosobniony przypadek nieścisłości informacyjnych o pałacu w Lasocinie. Pojawiają się one w artykułach w lokalnej prasie. Nieprawdziwe dane dotyczą np. faktu istnienia w budynku pałacowym po wojnie szkoły rolniczej. [zob. (mak) W Lasocinie tylko ruiny, „Słowo Ludu” nr 130, Kielce-Radom 1992, 4 VI 1992, s. 7]. Mylne są podpisy zdjęć (zamiast napisu dworek w Lasocinie jest napis: dworek w Olesznie) [por. D. Parol, Miłośnicy polowań, „Echo Dnia” nr 52 (5979), Kielce - Radom 1 III 1996, s. 6; D. Parol, Niemojewscy i Karschowie, „Echo Dnia” nr 145 (5509), Kielce - Radom 29 – 31 VII 1994, s. 6.]. Mylnie podano odległość wsi Lasocin od Kielc (nie jest to 26 km, ale 46 czy 47 km). Korekty wymaga relacja o stanie pałacu i dziele jego niszczenia pod koniec wojny, data śmierci właściciela majątku (było to 16 IV 1935 r.). Błędna jest też informacja o RSP Lasocin jako właścicielu obiektów pałacowych, bowiem Spółdzielnia powstała później. Wówczas była to Spółdzielnia Kółek Rolniczych w Łopusznie Gospodarstwo Rolne w Lasocinie. Mylnie zostały podane dane o powierzchni parku, o pożarze pałacu w latach 50. [por. I. Boratyn, Nic do siebie niepodobne, „Gazeta Wyborcza” Kielce - Radom - Tarnobrzeg, 6 III 1997, s. 3; A. F. Baran, K. Karaś Zabytki do wzięcia, „Gazeta Wyborcza”, Kielce - Radom - Tarnobrzeg, 17 XI 1994, s. 7.  
[5] Wykaz hypoteczny Dobra Lassocin Powiat koniecki, nr 75, t. II (w posiadaniu Sądu Rejonowego we Włoszczowie, Wydział Ksiąg Wieczystych); Księga Adresowa Polski (wraz z W. M. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosła i rolnictwa, Warszawa 1930.
[6] Informacje o działalności szkoły pochodzą z Kroniki Szkoły Podstawowej w Lasocinie prowadzonej przez wieloletnią, już nieżyjącą, dyrektorkę, Marię Olesińską, która pełniła tę funkcję w latach 1950 – 1972.
  
 
 
 

 

 
ISBN: 978-83-62844-10-4 © by Authors. Zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (Program Operacyjny: „Dziedzictwo kulturowe / Kultura ludowa”). Wykonanie: ITKS