Mapa serwisu | Przewóz

Dzieje wsi Przewóz

Agnieszka Dymińska

Przewóz - to wieś położona wzdłuż rzeki Wisły, tuż za wałem ochronnym. Nazwa wioski pojawia się w aktach wizytacyjnych z 1781r., a przynależność Przewozu do parafii maciejowickiej biskup siedlecki Henryk Przeździcki nazywa „od zawsze”.
Tam gdzie obecnie znajduje się koryto Wisły, dawniej rozciągały się piękne łąki. Aby znaleźć się po drugiej stronie rzeki, trzeba było płynąć łódką. Mieszkańcy i dziś mają swoje łodzie, którymi przedostają się do pracy w pobliskiej elektrowni „Kozienice”.

Nurt Wisły w tym miejscu jest niebezpieczny ze względu na liczne wiry oraz grząskie piaski denne zwane szuwarami. Dlatego też często gwałtowne przybieranie wody kończy się dla okolicy powodzią. Do tej pory na wiejskich weselach często słychać śpiewki:
„Zeby na Powiślu woda nie topiła,
To by Powiślunka we złocie chodziła.
Ale na Powiślu co rok woda topi,
Powiślunka chodzi jak snopek kunopi.
Mijumy, bedzie przyoziońskie sady,
Ni ma kawalirów tylko some dziady.”
W latach 19631–1966 uregulowano i pogłębiono koryto Wisły, wybudowano 36 km wałów ochronnych, które zabezpieczają uprawy, pola, majątki rolne i ludność przed groźbą powodzi. W lipcu 1966 r. we wsi Przewóz odsłonięty został przy wale wiślanym pamiątkowy obelisk z napisem: „W roku Tysiąclecia Państwa Polskiego oddano wały ochronne na Wiśle, budowane w latach 1963–1966. Wdzięczni mieszkańcy Doliny Maciejowickiej składają podziękowanie Rządowi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Maciejowice 1966 r.”

Z rosnącej na wyspach wikliny gospodarze wyplatają do dziś różne pojemniki (koszyki, kosze, opałki) służące do prac gospodarczych i sprzedają je na jarmarku
w Maciejowicach oraz w okolicznych miejscowościach.
Warto wspomnieć, że podczas kampanii wrześniowej w Przewozie znajdował się most na Wiśle, który stanowił drogę odwrotu polskiego wojska i ludności cywilnej na prawy brzeg rzeki. Z tego też powodu most i droga były nieustannie bombardowane przez samoloty niemieckie. 9 września 1939 r. most został zdobyty przez niemiecką piechotę, a wieczorem bohaterskiemu plutonowi minerskiemu Gwidona Salomona udało się wysadzić most
i zamknąć Niemcom drogę odwrotu.
Ciekawostką jest również fakt, że w końcu 1939 r. przez Przewóz przeprawiał się na lewy brzeg Wisły do Kępy Bielańskiej oddział „Hubalczyków” słynny z późniejszych akcji partyzanckich w lasach Kielecczyzny.
 
 
 
 

 

 

ISBN: 978-83-62844-10-4 © by Authors. Zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (Program Operacyjny: „Dziedzictwo kulturowe / Kultura ludowa”). Wykonanie: ITKS