|
Folklor Warmii (opracowano na podstawie: Drabecka 1978: 33-242)
Kultura taneczna Warmii i Mazur różniła się pod względem repertuaru i sposobu wykonywania tańców. Tańce nowsze, nazywane okrągłymi (tańczone jednostajnym ruchem wirowym po kole), zazwyczaj są podobne i tańczy się je do tych samych melodii. Mniej przenikały z jednego do drugiego regionu tańce dawniejsze z figurami. Sposób wykorzystania tańców w obrzędach i życiu społecznym wsi był taki sam, różnice dotyczyły wykonania kroków (Drabecka 1978: 35).
Na Warmii często wykonywano tańce, takie jak: polki zwane drobnymi, walce jako równe, oberki – podcinacze, a także poloneza, nazywanego polonaizą. Pozostałe tańce to: wilk, baran, pofajdok, szot, kosejder, baba, puszczany, Lowiska, szewc, kowal, kłaniany, polka-mazurka, zabawy taneczne: A nogami drap, drap, drap; hejduk i żabka. Z tańców znanych w całej Polsce wymienić można krakowiaka i kozaka. Tańce warmińskie wykazują związki z folklorem tanecznym Wielkopolski i Pomorza (Drabecka 1978: 36).
Spośród tańców z figurami jako tańce typowo warmińskie, których nie znano na Mazurach, wymienić należy szota i pofajdoka (‘nicpoń, gałgan’). Charakterystycznymi elementami folkloru warmińskiego są tzw. warmińskie trompania, czyli dwukrotne tupnięcie obcasem i całą stopą, które jest wykonywane ze skocznym podrygiwaniem i miękkim zgięciem kolan. Tańcem typowym dla Warmii był także kosejder, w którym w pierwszej części wykorzystywano przeskoki z unoszeniem nad podłogę wolnej nogi, czego nie spotyka się w innych tańcach tego regionu. W drugiej części tańczono polkę – drobnego (Drabecka 1978: 38-39).
Wymienione tańce występowały w różnych odmianach i niekiedy różnił się także tekst piosenki. Pofajdoka tańczono zazwyczaj do piosenki:
Miała baba pofajdoka, roz, dwa, trzy.
Wsaziuła do na cieloka, roz, dwa, trzy.
Cielok ryczy, ogón zador,
Matka wrzeszczy, wróć sie nazod, roz, dwa, trzy (za: Drabecka 1978: 83).
Bardzo lubianym tańcem, czasem kilkakrotnie wykonywanym na weselach był szot, określany jako równy i piękny. W Butrynach wykonywano go do piosenki:
Zagrajtaż mi szota, szota,
Co otrząsne noge z błota.
By sie panny nie brzydziły,
Ze mną w koło zatańczyły.
Raz w lewo, raz w prawo,
Potem pokręć się żwawo.
Raz w lewo, raz w prawo,
Potem pokręć się żwawo (za: Drabecka 1978: 93).
Kosejder był tańcem wykonywanym przede wszystkim na plon lub na len tarty, kiedy urządzano zabawę z poczęstunkiem. Tańczono go do melodii ze słowami:
Jodbym kluski,
Ni mom mąki,
Obłapsiałbym,
Ni mom żonki.
Póda grabić,
Ni mom snopka,
Póda na wiś,
Znajda chłopka.
|
