Dialekt śląski wczoraj i dziś

W 2. połowie VII w. i 1. połowie VIII w. Śląsk zamieszkiwała ludność słowiańska przybyła z różnych stron wschodniej i południowej Europy. Odtworzenie dziejów tuż przed powstaniem państw historycznych na tych terenach jest niezwykle trudne. Przyjmuje się, że bezpośrednio przed powstaniem państwa Piastów ziemie późniejszej śląskiej dzielnicy zamieszkiwało kilka (lub kilkanaście) słowiańskich wspólnot etnicznych, tj. plemion, których mowa była zbliżona do siebie.

Najwcześniejsze wzmianki o plemionach z obszaru Śląska zawiera tzw. Geograf bawarski z połowy IX wieku, dokument sporządzony dla Ludwika Niemieckiego w celach militarnych, zawierał schematyczny opis ziem położonych od północno-wschodnich granic państwa wschodniofrankijskiego. Odnotował on sześć (lub może siedem) nazw etnicznych z terenu późniejszego historycznego Śląska: Bieżuńczanie? – niewielkie plemię mieszkające u źródeł Nysy Łużyckiej z 2 grodami; Dziadoszanie – z 20 grodami (np. Głogów, Iława, Krosno, Bytom) na ziemi u ujścia Bobru do Odry; Ślężanie– z 15 grodami (np. Wrocław, Milicz, Bardo, Brzeg, Świdnica, Trzebnica, Niemcza) po obu stronach Odry nad Ślęzą, w okolicach góry Ślęży (Sobótki); Opolanie –20 grodów (np. Niemodlin, Namysław) w okolicach dzisiejszego Opola. Na przedpolu Bramy Morawskiej w Kotlinie Opawskiej zamieszkiwali Golęszycy lub Golężycy, czyli mieszkańcy urodzajnej goli ‘terenów bezleśnych, posiadający 5 grodów (Racibórz, Cieszyn, Grodziec Golęszycki, Opawa). Wątpliwości natomiast budzi lokalizacja i nazwa plemienia z 30 grodami Lupiglaa, odczytywaną jako Głupie Głowy, kiedyś jako Głubczycy. Ponadto wymienieni są Milczanie w sąsiedztwie Dziadoszan. Nazwy plemion śląskich występują też w innych dokumentach; Kilkakrotnie wystąpiły w kronice biskupa Thietmara oraz tzw. dokumencie praskim z 1086.