Mapa serwisu | Geografia regionu

Geografia regionu - Wielkopolska środkowa

Justyna Kobus

 
Geograficznie Wielkopolska środkowa położona jest w dolinie Warty (Poznański Przełom Warty); od północy graniczy z Pradoliną Notecką, od południa zaś z Pradoliną Berlińską. Jest to teren tzw. Wysoczyzny Poznańskiej.
Środkowa Wielkopolska to teren wielu jezior (Pojezierze Wielkopolskie) oraz lasów. Ciągną się na obszarze z południowego wschodu od Wrześni na północny zachód ku Noteci, jak również na południe od Poznania. Pojezierze Wielkopolskie jako całość przedstawia szereg wysoczyzn […]. Wysoczyzny te związane są z występowaniem form marginalnych, ekstraglacjalnych i wytworzonych przez wytapianie martwego lodu, głównie w fazie poznańskiej zlodowacenia vistulian (dawniej bałtyckiego). Kulminacje moren w okolicach Poznania osiągają 154 m n.p.m. w Górze Moraskiej (http://www.staff.amu.edu.pl/~gmazurek/zpd/wielko.htm#pte).
Od wschodu obszar ten ogranicza dolina Noteci, a od zachodu Bruzda Zbąszyńska.
Szczegółowo Wielkopolskę środkową przedstawię na przykładzie wsi z powiatu poznańskiego, mianowicie: Baranowko (gm. Mosina), Łowęcin (gm. Swarzędz). 
 

1.1.         Gmina Mosina

 

Gmina miejsko-wiejska Mosina należy administracyjnie do powiatu poznańskiego w województwie wielkopolskim. Geograficznie zajmuje teren W

ysoczyzny Poznańskiej (subregion zwany Pagórkami Stęszewskimi), Wysoczyzny Gnieźnieńskiej (subregion Równina Średzka), i Pradoliny Warszawsko-Berlińskiej (odcinek Obrzański na zachód o Mosiny, na wschodzie odcinek Śremski, na północy odcinek przełomowy Warty, od południa Równina Kościańska).

Krajobraz gminy jest zatem urozmaicony licznymi wzniesieniami. Jest to efekt zlodowaceń (środkowopolskie i bałtyckie) oraz ocieplenia klimatu, które to procesy sięgają ok. 300 tys. lat temu. Procesy interglacjalne zostawiły po sobie torfowiska; zlodowacenie bałtyckie sprzyja

ło powstaw

aniu wysoczyzn morenowych, sandrów, rynien jeziornych, form ozowych i kemowych, pradolin i stopni terasowych; ok. 13 000 lat temu ocieplenie klimatu spowodowało wytopienie się brył lodów zagrzebanych w gruncie, powstawaniu jezior polodowcowych, zanikowi zmarzliny oraz uaktywnieniu procesów wydmotwórczych. Okres holoceński (trwający nadal) odznacza się współcześnie od

działywaniem wód opadowych, rzecznych, zarastaniem jezior itp.

Dodatkowym walorem gminy są liczne lasy i jeziora. O wartości przyrodniczej i estetycznej regionu mogą świadczyć dwa kompleksy objęte ochroną, mianowicie Wielkopolski Park Narodowy i Rogaliński Park Krajobrazowy oraz rezerwaty przyrody, np. Rezerwat Goździk Siny w Grzybnie.

Przeważają w gminie siedliska borów mieszanych świeżych i borów świeżych z przewagą sosny. W dolinie Olszynki występują lasy wilgotne z dębem, olszą, topolą, jesionem, brzozą, oraz lasy świeże z sosną i 124-letnimi dębami. Typowe siedliska lasów łęgowych z sosną do 140 lat oraz dębami występują w Leśnictwie Krajkowo. Całe powierzchnie leśne w południowo – wschodniej części gminy zaliczane są do wodochronnych.

Na terenie gminy Mosina występują następujące typy gleb: gleby płowe, gleby rdzawe, czarne ziemie, gleby murszowate i mady rzeczne. Użytkowanie powierzchni gminy przedstawia się następująco:

- grunty orne zajmują

37,8% powierzchni,
- użytki zielone – 12,6% powierzchni,
- lasy – 37,5% powierzchni,
- grunty pod wodami – 2,4% powierzchni,
- nieużytki – 1,9% powierzchni,
- pozostałe – 7,8% powierzchni.

 

Wykorzystano infor

macje ze strony www.mosina.pl

 

1.2.         Gmina Swarzędz

Gmina Swarzędz leży w centralnej części województwa wielkopolskiego. Geograficznie jest to północna część Równiny Wrzesińskiej, wchodzącej w skład Niziny Wielkopolskiej […]. W granicach gminy leżą Jezioro Swarzędzkie, przez które przepływa Cybina, Jezioro Uzarzewskie oraz inne zbiorniki wodne, zwłaszcza w dolinach Głównej i Cybiny […].
Środowisko przyrodnicze gminy Swarzędz jest typowym dla obszarów polodowcowych. Teren gminy jest generalnie równinny, lekko pofalowany (wyniesiony na wysokość 85–105 m n.p.m), rozcięty miejscami zabagnionymi dolinami rzek Główna i Cybina – dopływów Warty. Najw yżej wyniesiony jest teren wsi Wierzenica i Janikowo. Tam też nachylenia terenu uzyskują największe kąty.
 

 
Wysoczyznę morenową, bo tak określić można zasadniczą część gminy, budują zróżnicowane litologicznie utwory. Występują przede wszystkim piaski i żwiry sandrowe, w obniżeniach i dolinach rzek utwory torfowe i mułowe, w części pagórkowatej zaś utwory gliniaste (gliny zwałowe) i piaszczysto-gliniaste. Gleby są średniej i gorszej jakości i nie wszędzie sprzyjają gospodarce rolnej. Przeważają gleby IV klasy bonitacyjnej (55%). Po kilkanaście procent udziału w ogólnej powierzchni gruntów przypada zaś na gleby klasy III i V.
Lesistość gminy jest niska i określa ją wskaźnik 12,9% udziału lasów w ogólnej powierzchni. Na wody powierzchniowe przypada 2,2%, a na tereny zabudowane 9%. Bogate, jak na Wielkopolskę, są natomiast zasoby wód podziemnych, głównie za sprawą bogatej w wody tzw. Wielkopolskiej Doliny Kopalnej, z której zasobów korzystają gminne ujęcia wodne.
[…] Gmina podejmuje liczne przedsięwzięcia proekologiczne ograniczające do minimum negatywne dla otoczenia skutki rozwoju mieszkalnictwa i działalności przemysłowej. Swarzędzkie ścieki – poprzez system przepompowni – płyną do Centralnej Oczyszczalni Ścieków w Koziegłowach pod Poznaniem, a leżące dalej od Swarzędza, malownicze wsie Uzarzewo i Wierzonka posiadają własne oczyszczalnie ścieków. Gmina posiada też jedno z najnowocześniejszych w Wielkopolsce komunalnych wysypisk śmieci w pobliżu wsi Rabowice (http://swarzedz.pl).
 
Źródła:
  1. http://swarzedz.pl

 

 
 
 
 

 

 

ISBN: 978-83-62844-10-4 © by Authors. Zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (Program Operacyjny: „Dziedzictwo kulturowe / Kultura ludowa”). Wykonanie: ITKS