Mapa serwisu | Kociewie
Kociewie
Geografia regionu

Historia regionu
Dzieje wsi
- Miłobądz
- Mirotki

Region dziś
Wieś dziś
- Miłobądz
- Mirotki

Gwara regionu
Teksty gwarowe

Mirotki
- Tekst 1
- Tekst 2
- Tekst 3
Miłobądz
- Tekst 4
- Tekst 5
- Tekst 6
- Tekst 7
- Opowiadanie w gwarze kociewskiej
- Scenariusz nr 1 w gwarze kociewskiej
- Scenariusz nr 2 w gwarze kociewskiej
 

Słowniki gwarowe
Kultura ludowa
Literatura

Kociewie to region dialektologiczny i etniczno-kulturowy w Polsce północnej położony na lewym brzegu Wisły w jej dolnym biegu pomiędzy Kaszubami a Żuławami, którego nie wyznaczają jednak żadne naturalne (fizjograficzne) ani administracyjne granice. Obejmuje dorzecza rzek Wierzycy i Wdy, rozciąga się na zachód od Wisły, nieznacznie na północ od linii Skaryszewy – Tczew po Gruczno w powiecie świeckim, nieco na południe od Świecia.

Takie ujęcie granic regionu jest zgodne z dzisiejszym rozumieniem terminu Kociewie, tzw. Kociewiem rozszerzonym. Ustaliło się ono na podstawie badań dialektologicznych Kazimierza Nitscha, a podstawą jego wyznaczenia był przede wszystkim brak a pochylonego, a więc wymowa samogłoski a zgodna z językiem ogólnym (kryterium językowe). Kociewie pierwotne (właściwe), którego centrum stanowiły okolice położone nieco na południe od Starogardu Gdańskiego, obejmowało teren między Skarszewami na północy i Nowem na południu, a w pracach historycznych i etnograficznych (na podstawie poczucia przynależności jego mieszkańców do grupy etnicznej Kociewiaków) wykreślano go niekiedy jeszcze węziej jako obszar od Nowej Cerkwi po Królówlas.

Gwary kociewskie i malborskie zalicza się z zastrzeżeniami do dialektu wielkopolskiego. Jednocześnie bardzo silne i liczniejsze pod względem cech językowych są związki Kociewia z dialektem mazowieckim niż z wielkopolskim. Gwary kociewskie bliskie są gwarom ziemi chełmińsko-dobrzyńskiej i Kujaw, a szczególnie Malborskiego. Gwary kociewskie i malborskie uważa się za najmłodsze i najbardziej nowatorskie dialekty kontynentalne Pomorza Gdańskiego, tj. dialekty typowo polskie, a nie pomorskie (jak kaszubskie).

 
 
 
 
 

 

 

ISBN: 978-83-62844-10-4 © by Authors. Zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (Program Operacyjny: „Dziedzictwo kulturowe / Kultura ludowa”). Wykonanie: ITKS