Leksykon kaszubski

Leksykon kaszubski

Powrót do listy haseł

Idiom

autor: Jerzy Treder, redakcja i digitalizacja: Małgorzata Klinkosz
 
 
IDIOM W KASZUBSZCZYŹNIE w wąskim znaczeniu to frazeologizm jakiegoś języka niemający dokładnego odpowiednika w innym języku, ale jest to pojęcie niejednoznaczne i relatywne, a zatem idiomem może być lub nie, w zależności od podejścia, np. zwrot kasz. piec piéck sã rozwaliłje na rozwalenim ‘o kobiecie rodzącej, mającej rodzić’, bez odpowiednika w jęz. pol., ale znany dawniej na Mazowszu: piec się u kogo rozwalił, a por. cieszyńskie bydóm piec bulać ‘urodzi się dziecko’ , nadto czeskie rozbořila se pec = słowackie pec sa im pováľala = łuż. tam su se kachle rozwalili = słoweńskie peč se je podrla = białorus. ǔ jeho zaraz piecz razwalicsa i ukr. у пічурці родився. Rozstrzyga o tym często znajomość fraz. danego obszaru jęz. i definicja. Przy takim podejściu stopień idiomatyczności frazeologii kaszubskiej jest bardzo wysoki, przekracza bowiem 40% ogólnych zasobów fraz., na co wpływa m.in. wariantowość fraz. i zróżnicowanie geogr., np. w strawie lës ògónã zamiészôł ‘potrawa się przypaliła’ (Przodkowo, Kielno, Stężyca, Kamienica Szl.), też lës z czerwònym ògónim przyjechôł (Przyjez. Wdzydzkie); Grzenia kògòs tłëcze (║bierze dëszi namôwiô) ‘ktoś drzemie, jest bliski zaśnięcia (poza porą snu)’; wilka brzëch bòli ‘świeci słońce i pada deszcz’ (Kępa Żarnowiecka) i w tymże znaczeniu słuńce krzëczi ‘płacze’ (Jastarnia, Bór). Idiomy mają zwykle głębokie tło wierzeniowe i zwyczajowe.
 
 
Powrót do listy haseł
 
 
 
 

 

 

ISBN: 978-83-62844-10-4 © by Authors. Zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (Program Operacyjny: „Dziedzictwo kulturowe / Kultura ludowa”). Wykonanie: ITKS