Mapa serwisu | Opolski strój kobiecy

Opolski strój kobiecy

Elżbieta Krasnodębska

           

Fot. 131.
Fot. 132.
Fot. 133.
Fot. 134.
Fot. 135.
Damski strój odświętny składał się z kabotka haftowanego na przyramkach, mankietach i oszewce koło szyi płaskimi ściegami w kolorze żółtawym, brązowym, różowym lub białym tworzącymi charakterystyczne motywy kolistych kwiatów, owoców granatu i tulipanów. Na kabotek kobiety wkładały mazelonkę – suknię wykonaną z wełnianej tkaniny produkcji fabrycznej w ciemnym kolorze, najczęściej w granatowym lub brunatnym, rzadziej ciemnozielonym. Górną część mazelonki stanowił oplecek (stanik zszyty ze spódnicą) o dużym okrągłym dekolcie, obszyty szeroką ozdobną wstążką, zachodzącą na szerokie ramiączka. Haftowano go barwnie ściegiem atłaskowym w motywy roślinne po obu stronach przodu stanika oraz na plecach. Dołem spódnica wykończona była ozdobną szarfą – galonką  w kontrastowym, czerwonym kolorze. Uzupełnieniem sukni był jedwabny lub brokatowy fartuch, górą marszczony, zebrany w pasek przechodzący w troki do wiązania.

Na nogi nakładano pończochy w czerwonym kolorze i płytkie czarne pantofle, zapinane na pasek.
Fot. 136.
Ozdobą głowy panny była galanda, bądź płócienny biały czepek, który nie przykrywał uszu. Czepce mężatek, tzw. kapice, były okazalsze, bardziej zdobione i cechowały się trójdzielnym krojem. Dno tej formy nakrycia głowy pokrywał haft o motywach roślinnych, wykonany ściegiem dziurkowym i płaskim. Brzegi czepca zakończone były ozdobnym obszyciem z marszczonej koronki, a w tyle zamykała go szeroko związana kokarda z wzorzystej, jedwabnej wstążki, której końce opadały na plecy.
Dla strojów kobiecych charakterystyczne były również różne rodzaje chust i chustek Jednych używano w zimie, innych w lecie, jeszcze innych niezależnie od pory roku bądź wyłącznie przy specjalnych okazjach. Zależnie też od przeznaczenia określano je odpowiednimi nazwami gwarowymi (satki, płachty, merynki, szpigele). Każda kobieta miała po kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt chust.
Pod koniec XIX wieku w miejsce mazelonek zaczęły pojawiać się gładkie jedwabne i wełniane kiecki z niezdobionym opleckiem oraz jakle z podobnych materiałów, o luźnym, prostym kroju. Przód jakli był rozcięty, zapinany na haftki, ukryte pod rzędem ozdobnych guzików – atrap. Przy szyi jaklę wykańczano stójką. Pewnej zmianie uległ również krój fartucha. Nie był on już długi i szeroki, lecz znacznie krótszy od kiecki, zdobiony kolorowym, płaskim haftem o motywach roślinnych. Tak więc w miejsce XIX-wiecznego kompletu stroju, rozpowszechnił się zestaw składający się z kiecki, jakli, fartucha oraz chusty (Bazielich 1988: 68-70).
 
 
 
 

 

 

ISBN: 978-83-62844-10-4 © by Authors. Zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (Program Operacyjny: „Dziedzictwo kulturowe / Kultura ludowa”). Wykonanie: ITKS