Kołbielszczyzna

Katarzyna Sornat

Historia regionu kołbielskiego

Region kołbielski położony jest w południowo-wschodniej części Mazowsza, w odległości około 40 km od Warszawy. Na wschodzie sąsiaduje z Podlasiem, na zachodzie - z doliną Wisły. Region leży w dorzeczu rzeki Świder, stanowiącej prawobrzeżny dopływ Wisły i mającej swe ujście pod Otwockiem. Stolicą regionu jest Kołbiel - wieś gminna powiatu otwockiego, położona w odległości około 15 km od Otwocka i około 50 km od Warszawy.

Ludzie na tych terenach pojawili się około 11000 lat temu – pod koniec starszej epoki kamiennej. Wiele znalezisk archeologicznych w postaci wyrobów z krzemienia świadczy o tym, że tereny te były często odwiedzane przez łowców reniferów, podążających na północ za stadami. Dokonano tu również odkryć bytności przedstawicieli kultury pucharów lejkowatych, ceramiki sznurowej, a także kultury łużyckiej i kultury grobów kloszowych. Przedstawiciele kultury przeworskiej – żyjący na przełomie III i II w. p.n.e. – zostali wyparci z Mazowsza przez Gotów. Dopiero na przełomie VI i VII w. n.e. pojawili się tutaj pierwsi Słowianie.

Obszar obecnej gminy Kołbiel i przyległych terenów był pierwotnie pokryty gęstą puszczą. Należał on do plemiennego, słowiańskiego państwa Mazowszan, które zostało w końcu X wieku przyłączone do państwa polskiego.

Po śmierci księcia Bolesława III Krzywoustego państwo polskie rozpadło się na dzielnice, w wyniku czego powstało m.in. Księstwo Mazowieckie. Cały obszar księstwa należał do księcia, który przekazywał nadziały ziemskie zasłużonym rycerzom lub Kościołowi.

Okolice Kołbieli, wchodzące w skład Księstwa Mazowieckiego, należały do ziemi czerskiej. W 1526 roku, po bezpotomnej śmierci ostatnich książąt mazowieckich, ich księstwo zostało włączone do Królestwa Polskiego, zaś ziemia czerska stała się częścią Województwa Mazowieckiego. Wzorem reszty kraju Polskę podzielono na powiaty. Powstał wówczas powiat czerski, do którego należała Kołbiel i jej okolice.

Od połowy XVII wieku rozpoczął się rozwój osadnictwa na tych terenach. Potop szwedzki oraz wojny z początku XVIII wieku znacznie wyludniły tereny dzisiejszej Kołbielszczyzny. Położenie blisko Warszawy – w centrum kraju, skutkowało licznymi przemarszami wojsk podczas wojen i powstań narodowych.

W 1795 roku nastąpił III rozbiór Polski. Ziemie dzisiejszego regionu kołbielskiego weszły w skład Cesarstwa Austrii jako Galicja Zachodnia, którą podzielono na okręgi. Kołbiel należała do okręgu Wiązowa. Po reorganizacji podziału administracyjnego w 1803 roku, podzielono zabór austriacki na cyrkuły. Kołbiel należała do cyrkułu siedleckiego. Jednak stan ten nie trwał długo. W 1807 roku, z ziem zaboru pruskiego powstało Księstwo Warszawskie, a w 1809 roku, po kolejnej wojnie, Galicja Zachodnia, wraz z Kołbielą weszła w skład Księstwa Warszawskiego.

W 1813 roku Księstwo Warszawskie stało się terenem okupacyjnym wojsk carskich. W 1815 roku, na mocy postanowień kongresu wiedeńskiego powstało Królestwo Polskie pod berłem cara. Departament siedlecki wszedł wówczas w skład nowego państwa. Wkrótce, zamiast departamentów wprowadzono województwa, a powiaty stały się okręgami sądowymi bez większego znaczenia. Rosjanie utworzyli dodatkowy podział na obwody, skupiające po dwa lub trzy powiaty. Powstał obwód stanisławowski z obszaru powiatów: siennickiego i stanisławowskiego. Odtąd Kołbiel należała do powiatu siennickiego, obwodu stanisławowskiego i województwa podlaskiego (siedleckiego).

W 1837 roku województwa przemianowano na gubernie, a w pięć lat później, ukazem carskim z 11 X 1842 roku, obwody zostały zamienione na powiaty. W ten sposób Kołbiel należała do guberni podlaskiej i powiatu stanisławowskiego.

W 1863 roku wybuchło powstanie styczniowe, a kołbielskie lasy stały się najlepszym schronieniem dla powstańców.

Rok 1864 przyniósł z kolei duże zmiany w strukturze polskiej wsi. Na mocy ukazu carskiego dokonano uwłaszczenia chłopów. Dotychczasowe obszary dworskie zostały uwłaszczone pomiędzy użytkujących je chłopów. Znaczna część folwarków nadal jednak pozostawała w rękach szlachty.

W 1867 roku powstała gmina Kołbiel i Glinianka. W ramach guberni podlaskiej utworzono powiat miński, który w 1868 roku przemianowano na powiat nowomiński. Gmina Kołbiel wchodziła w jego obręb. Wg danych z roku 1867, obszar gminy Kołbiel wynosił wówczas 12753 morgi, które zamieszkiwało 5054 mieszkańców.

W 1914 roku wybuchła I wojna światowa. W roku 1915 na tereny Kołbielszczyzny wkroczyły wojska niemieckie. Niemiecka okupacja trwała do 1918 roku, kiedy to w odrodzonej już Polsce utworzono województwo warszawskie z powiatem Mińsk Mazowiecki. Granice gmin i powiatów jednak nie zmieniły się.

W odrodzonej II Rzeczpospolitej gmina Kołbiel składała się z 44 wsi, osad i kolonii. Według spisu powszechnego (1921 rok), gmina Kołbiel liczyła wówczas 1062 domów i 7695 mieszkańców. W jej strukturze przeważała ludność polska (z wyjątkiem samej Kołbieli, którą zamieszkiwała głównie ludność żydowska).

Ustawa z 28 V 1975 roku, wprowadzając dwustopniowy podział administracyjny w całym kraju, włączyła gminę Kołbiel do nowego województwa siedleckiego. Powrót gminy Kołbiel do powiatu otwockiego nastąpił 1 I 1999 roku, w wyniku reaktywowania powiatów w drodze reformy administracyjnej.

Obecnie gmina Kołbiel położona jest w południowo – wschodniej części województwa mazowieckiego, w powiecie otwockim. Od strony północnej, zachodniej i południowej graniczy z gminami powiatu otwockiego: Wiązowna, Celestynów i Osieck. Od strony wschodniej natomiast sąsiaduje z powiatem mińskim (gmina Siennica, Mińsk Mazowiecki) oraz powiatem garwolińskim (gmina Pilawa). Gmina posiada dogodne położenie w rejonie ważnych szlaków komunikacyjnych. Przez jej obszar przechodzą drogi krajowe: Warszawa-Lublin (nr 17), Sochaczew-Mińsk Mazowiecki (nr 50) oraz droga kolejowa: Mińsk Mazowiecki-Pilawa.

Wieś gminna Kołbiel. Historia

Pierwsza historyczna wzmianka o Kolibieli pochodzi z roku 1407, kiedy na tym terenie powstał kościół. Jego budowę sfinansował wówczas Mikołaj z Kołbieli (herbu Jasieńczyk) i Mikołaj z Sufczyna. Na początku XV wieku Kołbiel musiała być więc dość dużą osadą, skoro zbudowano tu kościół parafialny. Według językoznawców, nazwa osady pochodzi od słowa kołbiel, oznaczającego grząskie bagno lub bagniste jezioro.

Na mocy erekcji z 1422 r. ustanowiona została parafia, w skład której wchodziło kilka okolicznych wsi. W XVI wieku została z niej wydzielona parafia Glinianka, a następnie parafia Celestynów. Kołbiel była wtedy wsią szlachecką, wchodzącą w obręb Ziemi Czerskiej i leżącą przy historycznym szlaku z Czerska do Liwu. Na początku XVI wieku rozpoczął się proces jednoczenia poszczególnych ziem mazowieckich z Koroną, w tym - ziemi czerskiej.

2 lutego 1532 roku w Krakowie, przywilejem królewskim Zygmunt I podniósł Kołbiel do rzędu miast, zaś trzej kolejni królowie: Jan Kazimierz, Jan III Sobieski oraz August II potwierdzili tę lokację. Od tego czasu aż do potopu szwedzkiego miasteczko rozwijało się jako średniej wielkości osada targowa, z możliwością organizacji 6 jarmarków w ciągu roku.

W 1660 r. wszystkie części Kołbieli należały do Franciszka Wojciecha Grabianki (herbu Leszczyc). W okresie tym, miasteczko stanowiło poważny ośrodek rzemieślniczy, zaś jego mieszkańcy trudnili się przede wszystkim rolnictwem, wyrobem i obróbką drewna, rzemiosłem oraz handlem. W Kołbieli działała wówczas szkoła, której prekursorem był Jan z Zakroczmia, funkcjonował szpital. Dookoła miasta znajdowały się liczne folwarki ziemskie, choć sama miejscowość była stosunkowo niewielka. Zabudowania Kołbiel skupiały się wokół drewnianego kościoła, położonego nad rzeką Świder, nad którą bieliły się połacie łąk bagnistych, zwanych „bielami". Od 1791 r. właścicielem tych terenów został Bogusław de Glave.

W czasie potopu szwedzkiego Kołbiel została niemal doszczętnie spalona i splądrowana, a jej mieszkańcy zginęli lub skryli się w okolicznych lasach. Wojna północna w początkach XVIII w. i

insurekcja kościuszkowska 1794 r. przyczyniły się do jeszcze większych zniszczeń tych ziem.

W XIX wieku podzielono miejscowość na dwie części: folwark Stara Wieś oraz miasto Kołbiel. Pierwsza z nich należała przez krótki czas do Jarosława Dąbrowskiego. Rozgłos jednak przyniósł jej dopiero hrabia Józef Zamoyski, wybitna postać XIX – wiecznego rolnictwa. Pozostawał on właścicielem Starej Wsi w latach 1866-1878. W swoich majątkach wprowadził - jako pierwszy w Polsce - przywileje socjalne dla chłopów. Należały do nich: dni wolne od pracy, obowiązek nauczania dzieci w szkołach podstawowych, a także możliwość korzystania ludności wiejskiej ze sklepów. Powstała tu również szkoła zawodowa o profilu handlowo-rolniczym. Hrabia Zamoyski działał w szerokich kręgach arystokracji i przedsiębiorców. Był także współzałożycielem Warszawskiego Towarzystwa Kredytowego oraz Towarzystwa Przemysłowe Lilpopa. Postępowego właściciela ziemskiego do dziś upamiętnia znajdujący się w parku skromny obelisk. Za czasów Zamoyskiego, Stara Wieś wzbogaciła się również o cenny zabytek – pałacyk w stylu renesansu francuskiego, zbudowany miedzy 1866 a 1878 rokiem. Architektem odpowiedzialnym za jego realizację był cieszący się wówczas wielką sławą, warszawski budowniczy, Leandro Marconi. Pałacyk, gdzie do niedawna mieścił się internat, obecnie znajduje się w bardzo złym stanie.

W posiadaniu rodziny Zamoyskich Stara Wieś pozostawała do czasów II wojny światowej. Po 1945 r., pałac wraz z otoczeniem stał się własnością Gminnej Rady Narodowej w Kołbieli. Natomiast część po drugiej stronie Świdra miała wielu właścicieli.

1 czerwca 1869r., nakazem carskim Kołbiel utraciła prawa miejskie za pomoc okazaną uczestnikom powstania styczniowego. Miasto zostało zamienione na gminę wiejską, w skład której wchodziło 26 wiosek. Nie przeszkadzało to jednak w gospodarczym rozwoju Kołbieli. W 1901 roku, dzięki staraniom księdza Jana Wasilewskiego i ofiarności parafian, wybudowano tu nowy kościół parafialny. Największym zarządcą pozostawał wówczas hrabia Zamoyski, właściciel 2100 ha i majątku w Starej Wsi. Kołbiel była wtedy na pół żydowską wsią, posiadającą 49 prywatnych sklepów oraz dziesiątki warsztatów rzemieślniczych i usługowych.

W kwietniu 1907 r. 29 członków chłopstwa i ziemiaństwa założyło w Kołbieli jedną z pierwszych na Mazowszu spółdzielni pod nazwą „Spółka Włościańska". Od 1918 r. występuje ona pod nazwą „Spółdzielnia Rozwój", a od 1947 r. istnieje i działa do dziś pod nazwą GS „SCH". Latem 1915 r. ziemie kołbielskie opuściły władze carskie, a na ich miejsce wkroczyły wojska kajzerowskich Niemiec.

Rok 1918 to tragiczna data w historii Kołbieli - wieś prawie doszczętnie spłonęła. W latach 1920-1939 osada stopniowo się odradzała, osiągając wówczas rekordową liczbę mieszkańców (2300 osób).

Kiedy we wrześniu 1939 r. spadły bomby na zatłoczoną szosę Warszawa-Lublin, do Kołbieli wkroczyły wojska hitlerowskie, a w pobliskich lasach pojawiły się oddziały BCH, AK, AL. Kołbiel stała się ich bazą zaopatrzeniową, udzielając również schronienia uchodźcom, konspirantom oraz Żydom.

Kołbiel i ziemie przyległe zostały wyzwolone latem 30 lipca 1944 r. W 1951 r. zorganizowano w Kołbieli pierwszą po wojnie wystawę sztuki ludowej regionu kołbielskiego.15 maja 1958 roku huragan zniszczył 45% miejscowych zabudowań, w wyniku czego na miejscu domów drewnianych powstały domy murowane.

Region kołbielski w latach 60. i 70. XX wieku stanowił obiekt badań Zakładu Etnografii Uniwersytetu Warszawskiego. Ekspedycja pod kierunkiem prof. Anny Kutrzeby – Pojnarowej, z udziałem prof. Mariana Prokopka, zebrała wówczas bogaty materiał etnograficzny. W serii Atlas polskich strojów ludowych Władysława Kolagi badaczka wydała zeszyt zatytułowany Strój kołbielski. Ważnymi dokumentami pozostają również prace dr Grażyny Dąbrowskiej: Folklor Mazowsza. Mazowsze nad Świdrem oraz Taniec ludowy na Mazowszu, w którym utrwaliła ona pieśni oraz opisała tańce kołbielskiej społeczności. Z kolei Tadeusz Krystyniak w zeszycie zatytułowanym Kołbielskie obrazki muzyczne zapisał muzykę tutejszych pieśni i tańców. Studia nad twórczością ludową regionu kołbielskiego dotyczyły wszystkich dziedzin życia.

Źródło:

1. Strona internetowa serwisu gminy Kołbiel (Historia gminy): http://www.kolbiel.pl/

2. Zugaj L. i Budyta A., Małe Ojczyzny. Historia gminy Kołbiel. Lublin – Kołbiel 2006. (Historia administracyjna

gminy Kołbiel; Historia Kołbieli).

3. Bartnicka A., Krótka charakterystyka zachowawczości tradycji w okolicy Kołbieli [w:] Tejże, Skarby Mazowsza. Folklor kołbielski, Sufczyn 2008

Kołbielskie zabytki

Krajobraz przyrodniczy regionu kołbielskiego wzbogacają liczne dworki, pałacyki, kapliczki oraz pomniki:

Kościół neogotycki w Kołbieli

Obecny kościół jest już trzecim kościołem w tej parafii. Został wybudowany w 1901 roku, dzięki staraniom ówczesnego proboszcza parafii, księdza Jana Wasilewskiego, Kościół posiada charakterystyczne cechy gotyku północnego: strzeliste wieże, rozety, zdobienia, rzeźby nad wejściem, portal wejściowy, a także wysokie, wąskie okna. Zbudowany został z czerwonej cegły, część budowli otynkowano na biało. W kościele znajdują się: barokowy ołtarz główny św. Trójcy z XVII w.; drewniane ołtarze boczne w stylu renesansowym: św. Józefa z XVI w i Miłosierdzia Bożego (z roku 2001, z obrazem autorstwa Izabelli Malec), a także dwa małe ołtarzyki MB Nieustającej Pomocy i św. Antoniego. We wnętrzu świątyni znajdują się również: barokowa, złocona chrzcielnica z XVI w., ołtarz soborowy, gotycka ambonka z figurami czterech ewangelistów, srebrna gotycka monstrancja z XVI w i trzy kielichy mszalne.

Kościół powstał na planie krzyża. Murowany, kryty miedzianą blachą, budowany w latach 1895-1899 według projektu Józefa Dziekońskiego. Budynek posiada sześć filarów dzielących go na trzy nawy. Długość kościoła: 38,7 m, szerokość: 26,2m, wysokość: 13,1m. W 1927 roku we wnętrzu kościoła została położona polichromia przez artystę malarza B. Bryknera, a jej renowacji dokonał w 1972 roku zespół p. Pawła Mitki z Krakowa. Kościół posiada także dwa ołtarze, jedną kaplicę oraz zakrystię. Ołtarz Wielki, w całości rzeźbiony i złocony, wraz z XVI-wiecznymi płóciennymi obrazami pochodzi z pierwszego kościoła. Obraz ołtarza przedstawia św. Trójcę, a nad nim został umieszczony owalny obraz Wniebowzięcia Matki Bożej a wyżej obraz serca Pana Jezusa. Ołtarz boczny również pochodzi ze starego kościoła. W świątyni stoją trzy konfesjonały, w tym dwa gotyckie. Przy wejściu do Kościoła umieszczone są trzy marmurowe kropielnice. 20-głosowe organy oprawione są w dębinę. Prezbiterium od nawy głównej oddziela rzeźbiona w kwiaty ręcznej roboty balustrada. Fronton kościoła posiada wieżę o wysokości 50 m, na której znajdują się trzy dzwony konsekrowane w 1947 roku. Poprzednie dzwony zrabowali Niemcy.

Przy kościele w 1947 r. zbudowano grotę MB z Lourdes. Budynek świątyni sąsiaduje z rynkiem miejskim w kształcie wydłużonego trapezu.

Pałac Zamoyskich w Kołbieli

Kolejnym zabytkiem jest Pałac Zamoyskich- wzniesiony między 1866 a 1878r. dla hrabiego Józefa Zamoyskiego wg projektu Leonarda Marconiego. Dobra te przeszły potem na Tomasza Zamoyskiego, a wkrótce na jego syna, Maurycego. Majątek pozostawał w posiadaniu rodziny Zamoyskich do 1945r. Po II wojnie światowej, pałac przejęła Gminna Rada Narodowa w Kołbieli. Budynek został wzniesiony w stylu neorenesansowym. Zbudowany z cegły, otynkowany, boniowany na narożach oraz przy obramowaniach okien. Pałac jest piętrowy, dodatkowo podpiwniczony i z mieszkalnym poddaszem. Budowla powstała na planie prostokąta i posiada duży, otwarty taras z wyjściem do ogrodu, a także frontowy, dwukolumnowy portyk joński, podtrzymujący balkon pierwszego piętra. W sieni pałacu znajduje się marmurowy, klasycystyczny kominek i schody prowadzące na pierwsze piętro. Dach jest czterospadowy, kryty blachą z dobudowanymi facjatkami. Budynek stoi w otoczeniu na wpół zdziczałego parku krajobrazowego który kryje granitowy obelisk z napisem:

Józef hr. Zamoyski, założyciel postępowego gospodarstwa w Starej Wsi 1866-1878.

Dwór w Sufczynie

Obecnie najcenniejszym zabytkiem Sufczyna pozostaje klasycystyczny dwór, zwany Dudzianką, zbudowany w 1827 r. na miejscu starszego przez Pawła Piątkowskiego. Od 1828 r. pełnił on funkcję mecenasa przy Sądzie Najwyższej Instancji Królestwa Polskiego, a od 1842 r. był obrońcą przy Warszawskich Departamentach Rządzącego Senatu. Dwór jest budowlą murowaną, parterową i posiada użytkową, środkową część poddasza. Budynek wzniesiono na planie prostokąta z występami. W II połowie XIX w. został on gruntownie przebudowany przez Marcelego Piątkowskiego. W rękach prywatnych pozostawał do końca II wojny światowej, a po reformie rolnej, użytkowany był przez szkołę podstawową. Dwór kilkakrotnie wynajmowano na plenery malarskie, w których uczestniczył m.in. Szymon Kobyliński. Od 1992 r. mieściła się tutaj siedziba przedsiębiorstwa polonijno - zagranicznego UNI-rod. Obecnie, opuszczony, popada w ruinę. Dookoła dworu zachował się park krajobrazowy o powierzchni 2 ha, w którym rosną wiekowe lipy (najstarsza ma ok. 300 lat), klony oraz platany. W alei podjazdowej zachował się również zegar słoneczny z 1836 r., stojący na murowanym postumencie.

Dwór w Dłużenie

Dwór był niegdyś własnością rodziny Dłużewskich, herbu Pobóg. Zaprojektowany w 1901r. Przez Jana Heuricha przypominał polskie dwory u schyłku panowania Stanisława Augusta. Historycy sztuki zajmujący się architekturą początku XX wieku utrzymują, iż dwór w Dłużewie rozpoczyna w architekturze polskiej tego okresu tzw. styl dworkowy, będący najpopularniejszą propozycją ówczesnego stylu narodowego. Roboty budowlane trwały w latach 1902-1903. W tym czasie założono park krajobrazowy o powierzchni 4ha. Elewacja frontowa dworu wyróżnia się portykiem kolumnowym, złożonym z czterech par kolumn taskańskich, które podtrzymują trójkątny fronton. W 1946r. dwór odebrano dawnym właścicielom i umieszczono w nim szkołę. Od 1978r. budynek należy do Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Umieszczono w nim ośrodek plenerowy.

Dwór w Grzebowilku

Dwór został wybudowany w końcu XVIII lub na początku XIX w. jako dworek myśliwski ks. Józefa Poniatowskiego. W końcu XIX w. stanowił własność rodziny Karczewskich. Wielokrotnie przebudowywany w XIX i w XX w. (min. przez Tadeusza Rychwalskiego, właściciela tutejszych dóbr na początku XX w. i założyciela sąsiedniej cegielni. Od 1920 roku, folwark i cegielnia przeszły w ręce Zygmunta Poradowskiego, który wydzielił teren folwarku o powierzchni 24 hektarów i założył dlań osobną księgę hipoteczną pod nazwą Folwark Leśniczówka Grzebowilk. W 1944 roku, folwark został rozparcelowany przez właściciela, który zostawił sobie ośrodek z dworem o powierzchni 5,5 hektara. W 1959 r. Poradowski przepisał majątek na córkę swej siostry, Marię Rogozińską. Obecnie należy on do Marii Teresy i Apolinarego Gałeckich, którzy w latach 1987-1991 gruntownie wyrestaurowali dwór, zastępując jego drewniane ściany murowanymi. Projektantem nowego dworu jest jego właściciel, inż. Apolinary Gałecki. Pierwotnie dwór posiadał cechy klasycystyczne. Budynek, wzniesiony na planie prostokąta był drewniany, o konstrukcji zrębowej, oszalowany i otynkowany, z gankiem wspartym na czworobocznych filarach i zwieńczonym trójkątnym szczytem od frontu.

Obecnie dwór nawiązuje do poprzedniego projektu. Zbudowany z cegły i otynkowany, parterowy z mieszkalnym poddaszem, zbudowany na planie prostokąta, sześcioosiowy od frontu i siedmioosiowy od ogrodu, z gankiem od frontu będącym powtórzeniem dawnego, z tarasem pośrodku elewacji ogrodowej i z oszkloną werandą w osi skrajnej tej samej elewacji. Układ wnętrz, pierwotnie dwutraktowy, został zupełnie zmieniony. Dach dworu jest czterospadowy, kryty dachówką, z facjatkami od ogrodu.

Dworek i kapliczka w Radachówce

Dworek jest mało widoczny, gdyż otacza go stary park krajobrazowy. Mimo zawieruchy dziejowej, od dawna znajduje się on w posiadaniu jednej rodziny (Szlenkierowie), którzy są także fundatorami kaplicy. Mimo dewastacji, jakiej niegdyś dopuściła się na tym terenie Armia Czerwona, dworek przetrwał do dziś. Władysław Podkowiński namalował tu pejzaż Bróg, zaśAndrzej Wajda nakręcił w tym miejscu film Panny z Wilka.

Kościółek, położony nieopodal dworku zaprojektował Wacław Lipieński. Budynek świątyni jest drewniany, z wieżą o szkieletowej konstrukcji i pochylonych ścianach krytych gontem. Stoi w otoczeniu parasolowatej sosny (pomnik przyrody) i imponujących wielkością jałowców. Istnieją rozbieżności, co do czasu i stylu, w jakim wspomniany obiekt powstał. Większość przewodników turystycznych prezentują kapliczkę jako dawną, unikalną na Mazowszu cerkiewkę, pochodzącą z XVIII wieku, a w 1936 roku przeniesioną tu z Podkarpacia. Wspomina się także o kaplicy w stylu podhalańskim z początku XX wieku. Sami właściciele dworu, państwo Szlenkierowie utrzymują, iż świątynia wprawdzie pochodzi z początku XX wieku, to utrzymana jest w stylu staromazowieckim.

Źródła:

Galicka Izabela, Żyłko Elżbieta, Katalog zabytków sztuki w Polsce, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 1963.
Burszta Józef, Kultura ludowa. Kultura Narodowa, Warszawa 1958.

Start

Wprowadzenie

Podstawy dialektologii

Opis dialektów polskich

Mapa serwisu