Mapa serwisu | Tekst 10

Sułoszowa Tekst gwarowy

Agata Liberek, Alina Kępińska

 
Nagranie tekstu: Marta Obtułowicz, transkrypcja: Agata Liberek, weryfikacja zapisu i opracowanie tekstu: Alina Kępińska.
 
Informatorki: p. Roś i p. Kafel z Sułoszowej, lat ok. 50. Mają wykształcenie zawodowe, mieszkają w Sułoszowej. Należą do zespołu „Sułoszowianki”.
 
O umówinach (fragment)


Informacja: jeśli nie możesz odsłuchać nagrania, skorzystaj ze wsparcia znajdującego się na stronie Adobe)

 
Bogaty Jasiek zalycoł[1] sie ubogij[2] Marysi. Wiycie[3] jak to było z błogatymi[4]. Był se pewny. Co mi ta inne parobcoki[5], jak sum[6] biydne[7], co mi Marysia, jag jes[8] biydno[9]. Jo jag Jasiek[10] błogaty, to se[11] ide nǀa pewnioka[12]. A jesce[13] zeby se tak pǀewniejsym być, to Maryśka była z drugij[14] wsi, to i do kościoła płǀodjechoł[15], z parobcokami płǀogodoł, do karcmy zǀawołoł. Juz był cołkiym[16] pełny[17], łǀodprowodzoł Maryśke z kłościoła[18], przychłodził wiecorami[19]. No przyszed[20] cas[21], zeby mǀatuli powiedzieć. No dyć[22], matulu, wiycie[23], płodobo[24] mi sie ta Maryśka, piykno[25], godom wom, tako piykno, gymbusia[26] biolutko[27], licusia[28] rumiane. No to ta matula: No to, Jaśku, jak ta kces[29], to chłodź. Jasiek roz, drugi, ale pzysed[30] do tǀatula: tatulo, płǀowidźcie[31] mi, cy tyz[32] płǀojedziecie na umówiny. Jaśku, tyś sum[33] jedyn[34], nie kaz[35] bym ci to nie jechoł, przeciez muse syna swojego kłochać, bo cóz bede[36] kochoł. Płǀojechali na te umówiny, do tyj[37] Maryśki, porum[38] kłuni[39], w półkoskak[40]. A wiycie, co to sum półkoski? To jes[41] tak, jak wóz jez łobity dǀechami, to to nie jes dechami, ino[42] wypleciune[43] z wǀikliny, jesce nieroz to mǀalowane, to piyknie wyglundo[44], błogato. Siadła staro[45], płoprawiła sie, stary łobłok, Jasiek chycił[46] lyce[47], i wio! Przyjechali, i łusiedli[48] do nǀamówin.  Maryśka sie ta biedno krzątała, łod izby do kumory[49]. łUna ta niy miała[50] wiele nic do płowiedzynio[51]. Starzy łǀomowiali wszystkło: ile Maryśce dadzum[52] płola.  Starzy ta zaś chcieli krowe, jǀałówke, no i cy ta mo[53] piǀezyny, płǀoduski, bo sie to tyz lǀicyło. No, jakze[54] by Maryśke przǀeprowodzali, z jednum krowum? Musom być dwie. A poduski to co? Pełny wóz musi być. A Maryśka biydno nidz niy miała do płǀowiedzynio, chłǀodziło to to to, łzy w łocach miało, i myślało, co to bedzie. łǀUmówili wszyskło, nawed i wesele. łOto co: za czszy[55] niedziele zmowimy wesele. Wszyskło juz zamówili, łogodali[56], ło plackak[57], ło wszystkim. Przychłodzi ta niedziela, muzyka zapłacuno[58], przyjechali parom kuni, bo jako na bogatych, to nie przystało, zeby jednym kunickiym[59] ktokolwiek ino przyjechoł. Druzki[60] pozamowiane, druzbowie. Druzbowie przyśli[61] do Marysi. Jaśka druzbowie przyjechali, druzki tyz. Wzieły[62] Jaśka płod rynce[63], poprowadziły do włozu, Jasiek siod[64], druzki łobog niego. Jadum do Marysi. Przyjechali na podwóze[65] do Marysi, Jasiu[66] zesiod[67], druzki go pod pochy[68] chyciły, podprowadziły płod dum, bliziutkło, pod drzwi. Jak to zwycajym[69] jest, ze drużki wyproszajum młodą panią.


[1] = zalecał, tj. ‘starał się o pannę’, y w miejscu dawnego e długiego oraz o w miejscu dawnego a długiego
[2] = ubogiej; zwężenie e w wygłosowej grupie –ej
[3] = wiecie; y w miejscu dawnego e długiego
[4] = bogatymi; labializacja o po spółgłosce wargowej
[5] = parobczaki, tu: o młodych chłopakach; mazurzenie cz oraz o w miejscu dawnego a długiego
[6] = są; wąska i asynchroniczna wymowa wygłosowego -ą
[7] = biedne; y w miejscu dawnego e długiego, także po spółgłosce miękkiej
[8] = jak jest; fonetyka międzywyrazowa udźwięczniająca oraz zanik wygłosowej spółgłoski
[9] = biedna; y w miejscu dawnego e długiego oraz o w miejscu dawnego a długiego
[10] = jak Jasiek; fonetyka międzywyrazowa udźwięczniająca
[11] = sobie; uproszczenie w wyrazie często używanym
[12] = na pewniaka; akcent inicjalny oraz o w miejscu dawnego a długiego
[13] = jeszcze; mazurzenie
[14] = drugiej; zwężenie e w wygłosowej grupie –ej
[15] = podjechał; akcent inicjalny, labializacja o po spółgłosce wargowej, o kontynuuje dawne a długie
[16] = całkiem; o kontynuuje dawne a długie oraz zwężenie e przed m
[17] = pewny; podobieństwo artykulacji ł oraz w powoduje wzajemne zastępstwo tych głosek
[18] = kościoła; labializacja o po spółgłosce tylnojęzykowej
[19] = wieczorami; mazurzenie cz
[20] = przyszedł; tylko uproszczenie spółgłoski wygłosowej
[21] = czas; mazurzenie cz
[22] dyć ‘wszkaże, przecież’
[23] = wiesz; pluralis maiestaticus, czyli forma l.mn. w stosunku do rodziców, osób starszych, szanowanych
[24] = podoba; labializacja o po spółgłosce wargowej oraz o jako kontynuant dawnego a długiego
[25] = piękna; poświadczona leksykalnie denazalizacja samogłoski nosowej, jej wąska wymowa oraz o jako kontynuant dawnego a długiego
[26] gębusia ‘ekspresywnie o twarzy’; wąska i asynchroniczna wymowa ę
[27] = bielutka ‘ekspresywnie o białym’; pierwsze o – wynik analogii do bioły ‘tak o białym’, drugie – kontynuant dawnego a długiego
[28] licusia ‘ekspresywnie o licach, czyli policzkach’
[29] = chcesz; rozpodobnienie w grupie chc oraz mazurzenie
[30] = przyszedł; mazurzenie rz (nie powinno być) oraz sz; zanik wygłosowej spółgłoski
[31] = powiedz; pluralis maiestaticus oraz labializacja o po spółgłosce wargowej, i w miejscu dawnego e długiego
[32] = też; y jako kontynuant dawnego e długiego oraz mazurzenie ż
[33] tyś sum = ty jesteś sam; jesteś wyłącznie w postaci końcówki –ś; w wyrazie sam zwężenie a przed m
[34] = jeden; zwężenie e przed spółgłoską nosową
[35] kaz = gdzież; zaimek przysłowny ka wzmocniony partykuła że (po samogłosce jako ż) po mazurzeniu
[36] = będę; leksykalnie poświadczona denazalizacja w czasowniku być
[37] = tej; zwężenie e w wygłosowej grupie –ej
[38] = parą; o w miejscu dawnego a długiego oraz wąska i asynchroniczna wymowa wygłosowego –ą
[39] = koni; labializacja o po spółgłosce tylnojęzykowej i zwężenie tej głoski przed ń
[40] = w półkoszkach; mazurzenie sz oraz przejście wygłosowego –ch w –k; półkoszki ‘odświętny kosz wiklinowy na wóz’
[41] = jest; uproszczenie wygłosowej grupy spółgłoskowej
[42] ino ‘tylko, ale’
[43] = wyplecione; zwężenie o przed n
[44] = wygląda; wąska i asynchroniczna wymowa ą; o w miejscu dawnego a długiego
[45] = stara ‘tu: o matce’; o w miejscu dawnego a długiego
[46] = chwycił; uproszczenie grupy spółgłoskowej chw
[47] = lejce; zwężenie e, zanik j
[48] = usiedli; labializacja nagłosowego u-
[49] = komory; zwężenie o przed m; komora ‘składzik, spiżarnia’
[50] = nie miała; zwężenie e przed m
[51] = powiedzenia; zwężenie e przed ń oraz o w miejscu dawnego a długiego
[52] = dadzą; wąska i asynchroniczna wymowa wygłosowego –ą
[53] = ma; a w miejscu dawnego a długiego
[54] = jakże; mazurzenie ż
[55] = trzy; upodobnienie pod względem miejsca artykulacji
[56] = ogadali, tzn. omówili; labializacja nagłosowego o-, drugie o w miejscu dawnego a długiego
[57] = o plackach; przejście wygłosowego -ch w -k
[58] = zapłacona; zwężenie o przed n oraz o w miejscu dawnego a długiego
[59] = koniczkiem ‘ekspresywnie o koniu’; mazurzenie oraz zwężenie zarówno o, jak i e przed spółgłoską nosową
[60] = drużki ‘o druhnach na weselu’; mazurzenie
[61] = przyszli; mazurzenie sz i upodobnienie pod względem miękkości
[62] = wzięły; denazalizacją ę przed ł
[63] = ręce; wąska i asynchroniczna wymowa ę przed spółgłoską zwartoszczelinową
[64] = siadł; o w miejscu dawnego a długiego oraz zanik wygłosowej spółgłoski
[65] = podwórze; mazurzenie (nie powinno być) rz
[66] = Jaś; w M. lp. forma z W.
[67] = zsiadł; przedrostek ze przed ś, o w miejscu dawnego a długiego oraz zanik wygłosowej spółgłoski
[68] = pachy; o w miejscu dawnego a długiego
[69] = zwyczajem; mazurzenie cz oraz zwężenie e przed m
 
 
 
 

 

 

ISBN: 978-83-62844-10-4 © by Authors. Zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (Program Operacyjny: „Dziedzictwo kulturowe / Kultura ludowa”). Wykonanie: ITKS