Cięćk

 

 

Stanisław Dobosiewicz urodził się 28 października 1910 r. w Makowie Mazowieckim, zmarł w 2007 roku. Jest współautorem wydanego w r. 1952 podręcznika Kultura języka. Studiował polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim. Uczeń prof. Witolda Doroszewskiego. W latach 1931-1932 uzyskał stypendium wakacyjne na prowadzenie badań dialektologicznych na Kurpiowszczyźnie. Tekst pochodzi z zebranych wówczas materiałów. Za ich udostępnienie dziękuję serdecznie Pani Profesor Barbarze Bartnickiej. 

 Więcej informacji o Stanisławie Dobosiewiczu (m.in. jego wspomnienia z czasów studiów uniwersyteckich) na stronie: http://www.audiohistoria.dsh.waw.pl/audiohistoria/web/swiadkowie/osoba/id/76. Por. również: http://en.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Dobosiewicz.

 

Tekst opracowała Wanda Decyk-Zięba

 

^łu nias chłopcy chodzili … to wtedy ociec mu wzion, ji jek mniał zenić, to mu te sprawjuł spódnie. Jek ociec mu te spódnie sprawiuł, to pojechali w rajby. Jadu sobje przes las ji tak sobje opowjedajo: wjis co synu, jek przyjadziem tam, to załós nogy na krzys a jek kałsne to nogy złós. Ji ^łun tak zrobiuł. No jek uni jechali to jim sie zachciało jiść na stróne. Un nie wjedział, jek w tych spódniach zrobić. Wziun się zebuł ji powiesił na chójecke. No ji jek to zrobjuł, ji choda zaras,  a spódnie zostawiuł. Uni przyjechali do teściowych ji sobje rozmawjajo. Ociec rozmawja s teni tamój swatani. Ji un ociec wziun kałsnun, un wziun ji te noge zruciuł z ty drugy. Drugi raz kałsnun, ji un wziun ten płasc zruciuł. Ojciec patrzy, ze un spódni nima, un zara^os mówji: jidzim do domu: Za zwyrze! .

 

Była księdza gospodyni ji taka⁰ była niedobra⁰, tak ujezdzała na kościelnygo, na

organistygo. Ma⁰ za co wyrzundzać gościny. Mózi do swygo księdza, ze ksiundz gdziś pojadzie, to taky kufer usykować, jo do kufra wsadzić, ji wstaźić do kościelnygo. To ^łuna będzie mogła wysłuchać, z cego un tak sie moze gościc. Ji ksiundz tak zrobźiuł. Una sobzie nasykowała jedzenia w tem kufrze… jek siunc odjecha⁰ł, ziecór kościelny urzundza gościne. Puźnij goście sie porozchodzili, a zuna kościelnygo muzi, ze jus nięsa nieduzo; a kościelny muzi: … Tyn kościelny to buł bziedny, ale buł taky mundry, ji niał seścioro dzieci. Ni niał takygo zielce sposobu… to ^łu księdza było śwyni dwanaście, to un wziun wbźiuł  góźdź śwyni w ^łucho, ji księdzu poziedział, ze swynia osalała. Ksiundz kazał mu jo zakopać, a ^łun wziun do siebzie, ale pokryjómu, i wtedyj jek jedno źjał, to drugy tak zrobźiuł. Ji puźni to zacun gości zaprasać, ji gościuł sie. A gospodyni księdza dziwji sie, ze un tak sie dobrze ma

– A tam, kłopot, wbzije się góźdź w ucho trzecięmu, to będzie mięso.

– A gospodyni w kufrze krzyczy:

– I mum cie, gościu, dobryś zuliku!

– A ^łun przestrasóny, myśli sobzie, co z nio zrobzić teraz. Naznosiuł kluców ji kufer otworzył, ji wziun jo ji uda⁰ziuł, a puźnij myśli, jek się z nio porzundzić. Wziun ji w gambe jajków napchał, a kura zarznun, ji tej ksi, ksiu ji dupe wysmarował. Mózi, ze na krwawo bziegunke umarła, ji jo zamnun jo w kufrze. Zamknun kufer, az ksiundz przyjechał, kufer przeniós – kościelny pomagał przeniść kufra. Ksiunc otworzuł, patrzy gospodyni nie zyje. Udaziła się ja^ejkiem , ji umerła na krwawe bziegunke. Toz samo ji ksiundz poziedział, bo una siedziała przez trzy dni w tym kufrze. No, prosi kościelnégo, żeby ju wyniós, zeby cale nie zidział jo. Ji kościelny wsadziuł jo w niech, ji dźwyga jo do lasu. Wszed w las, a tam spocywał taky Waŋgrzyn, co take bakse nióz towarem. Un spał, a baksa stojała przy niem. Un spał twardo. To un wziun ten towar wybrał z baksy, a wsadził to gospodyni księdza, a sam zabrał towar i przysed do dumu. A Waŋgrzyn wstał, baksą na plecy, jidzie. Myśli sobzie, gdzie tu najpsierw zajść. Chyba trzeba, zeby najprzód zajść do księdza, bo un zawsze od niego bjerywał to chustecky, to mydła, to perfumy. Jak zased, ksiunc mózi, zawse cóś trzeba wziụść. Otwarza Waŋgrzyn tu bakse, a ma zdechło babe. Ji uciek od ni.

– Ksiundz sie przyglunda, a to jego gospodyni. Znowus na duch woła kościelnygo, co sie stało. Kościelny przeset ji znowuz do niecha jo zabrał. Jek jo zabrał, to trzymał jo do północka w dumu. A od pułnocka zanióz do Zyda w ogórky, posadziuł, łapy ji wyciuŋgnun jegby rwała, a sum poset do Zyda ji psilnuje. Zyd zobacuł ji krzycy, zeby wylazła. A una siedzi. Jek un złapsi kyja, tyn Zyd, ze złości, jek jo gruchnie w łeb! Ta fajtu, ji lezy: zabziuł jo. A kościelny leci za niem: zabziułeś kogoś! Przyglunda sie: to gospodyni księdza.

– Nu muzi, kościelny da się przekupić, ja dum, co tylo będzie chciał.

– A kościelny mózi:

– Daj my trzi funty zlota, to ja jo pochowam, nie będzie o tem wjedział nicht.

Ji jek Zyd zapłacił dobrze koscielnemu, dał mu co un chcia⁰ł, ji wtedy jus kościelny jo pochował, bo już ziency nie móg zarobziać, bo śnirdziała. Ja tam była, psiwo pjiła, po brodzie leciało, w tyłku nie powstało.