Mapa serwisu | Tradycyjne wyposażenie wnętrz mieszkalnych

Kultura ludowa

Ewelina Kwapień   
Spis treści
Wstęp
Osadnictwo i budownictwo
Tradycyjne wyposażenie wnętrz
mieszkalnych
Kuchnia
Obrzędowość doroczna
Obrzędowość rodzinna
Strój ludowy
Bibliografia

Tradycyjne wyposażenie wnętrz mieszkalnych

Najliczniej zachowały się egzemplarze mebli malowanych z połowy XIX wieku, co świadczy o nasileniu ich produkcji w tym czasie. Na Warmię i Mazury najsilniej oddziaływały takie ośrodki meblarskie, jak Gdańsk, Elbląg, Królewiec czy Toruń. Forma i zdobnictwo tradycyjnych mebli ludowych czasami wzorowana była na meblach renesansowych i barokowych. Masywność i solidność konstrukcji mebli przytłaczały lekkość formy i finezję zdobnictwa.

Wśród mebli najbardziej dekoracyjnych wymienić można skrzynie, szafy (jedno- lub dwuskrzydłowe) i kredensy (o podstawie prostokątnej lub trójkątnej – nazywane rogalami). Na zdobnictwo skrzyń, a także innych mebli, składają się elementy malarskie lub stolarskie, często łączono obie te techniki. Jeśli chodzi o malarskie motywy zdobnicze, najczęściej dominują kwiaty (np. tulipany, róże czy margerytki) przedstawione w ażurowym wazonie lub ujęte w wiązankę. Niekiedy z motywami roślinnymi współwystępują motywy zoomorficzne (np. ptaki na gałązkach drzewka), postacie ludzkie lub motywy geometryczne (najczęściej gwiazda). Jako kolory tła dominują: ciemnoniebieski, ciemnozielony i brązowy, a w motywach: żółty, czerwony, pomarańczowy i biały.

Spośród wszystkich rodzajów mebli na Warmii i Mazurach najliczniejsze były łóżka, szczególnie w licznych rodzinach. Wymienić można kilka rodzajów: proste prycze, łóżka składane, rozsuwane wzdłuż i wszerz. Charakterystyczne dla tego regionu i jednocześnie najbardziej okazałe były łóżka z dekoracyjnym baldachimem (podniebziem). Wiązało się to prawdopodobnie wpływem kultury mieszczańskiej i szlacheckiej. Łóżka zdobione były zazwyczaj sposobami stolarskimi, za pomocą profilowania i rzeźbienia.

Oprócz wyżej wymienionych mebli popularne były także stoły, ławy, krzesła, z których ciekawie zdobione były zydle, nazywane czasem krzesłami chłopskimi. Ich zaplecki dekorowane były ażurami z motywami serca, koniczyny i półksiężyca.

Ważnym elementem wyposażenia mieszkania był piec wykonany z kafli, które w południowej części Mazur były często malowane. W dużej części przedstawiano na nich różne scenki obyczajowe, społeczne czy polityczne, a więc za główny motyw dekoracyjny uznać można postacie ludzkie.



 
« poprzedni artykuł   następny artykuł »
 
 
 
 

 

 

ISBN: 978-83-62844-10-4 © by Authors. Zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (Program Operacyjny: „Dziedzictwo kulturowe / Kultura ludowa”). Wykonanie: ITKS