Podlasie położone jest w obrębie Nizin Środkowych i Wschodnich. Do najważniejszych mezoregionów tego terytorium należą: Dolina Dolnej Narwi, Dolina Górnej Narwi, Kotlina Biebrzańska, Międzyrzecze Łomżyńskie, Obniżenie Węgrowskie, Podlaski Przełom Bugu, Pradolina Wieprza, Równina Bielska, Równina Garwolińska, Równina Kodeńska, Równina Łukowska, Równina Parczewska, Wysoczyzna Białostocka, Wysoczyzna Drohiczyńska, Wysoczyzna Kałuszuńska, Wysoczyzna Kolneńska, Wysoczyzna Siedlecka, Wzgórza Sokólskie, Zaklęsłość Łomaska. Krajobraz Podlasia jest urozmaicony, ukształtowany na północy podczas zlodowacenia bałtyckiego, na pozostałym obszarze na skutek zlodowacenia środkowopolskiego. Na obszarze Podlasia praktycznie nie występują jeziora polodowcowe, znajdują się tu jednak ciekawe, pod względem geograficznym i turystycznym, doliny rzek: Wisły, Bugu, Narwi, Biebrzy i Liwca, Nurca i Świdra. Jest to obszar bardzo ubogi w surowce mineralne. Eksploatuje się tu głównie iły jeziorne i gliny zwałowe jako surowiec do wyrobów ceramicznych, piaski rzeczne i wydmowe, używane do produkcji szkła i cegieł sylikatowych, żwiry sandrowe do produkcji betonu. Dawniej wydobywano tu również rudę darniową. W okolicach Mielnika znajdują się natomiast niezagospodarowane źródła wód mineralnych. Ok. 25% Podlaskiej ziemi zajmują lasy, które w przeszłości były jeszcze większe, w skutek działalności człowieka zostały jednak wykarczowane i przeznaczone na uprawy rolne. Największym obszarem leśnym jest Puszcza Białowieska z charakterystyczną wizytówką w postaci zamieszkujących ją żubrów. Pozostałe większe kompleksy leśne to: Czerwony Bór, Lasy Łochowskie, Lasy Garwolińskie, Lasy Parczewskie. Dominują w nich przede wszystkim sosny, poza tym występują tu świerki, jodły, olchy, dęby, graby, osiki, brzozy i jesiony. Bogactwem lasów jest szeroko wykorzystywane runo leśne: borówki, jeżyny, wrzos, poziomki, paprocie i grzyby. Dla świata zwierzęcego charakterystyczne są: wspomniane żubry, łosie, jelenie, sarny, dziki, lisy, zające, kuny, wydry i nietoperze, z ptaków: sikory, dzięcioły, szpaki, kosy, zięby, wilgi, kanie, jastrzębie, orliki. W rzekach żyje sporo ryb: płocie, szczupaki, okonie, sumy, leszcze, sandacze oraz rzadkie głowacze. Na terenie Podlasia znajdują się trzy parki narodowe: Biebrzański, Białowieski i Narwiański oraz (w zależności od klasyfikacji niektórych terenów do Mazowsza czy Podlasia) kilka parków krajobrazowych, między innymi: Nadbużański Park Krajobrazowy, Park Krajobrazowy Podlaski Przełom Bugu i Park Krajobrazowy Doliny Narwi. Jest to obszar o ogromnym, niezagospodarowanym jednak potencjale turystycznym. Fotografie: Katarzyna Kresa i Monika Kresa oraz Magdalena Kułak |