Wielkopolska północna jako region dialektologiczny jest wyróżniana we wszystkich podziałach dialektalnych, choć jej granice bywają określane różnie. Wydziela osobno gwary północnowielkopolskie Stanisław Urbańczyk
(zob. Mapa nr 1.) Zbliżone granice tej części regionu wyznaczył Zenon Sobierajski w Wyborze tekstów gwarowych z północnej Wielkopolski – zob. Mapa nr 2.
Natomiast Kazimierz Nitsch wyróżnia jako szóstą grupę w obrębie Wielkopolski właściwej „dialekt północno-wschodni” (zob. Mapa nr 3.)
Gwary Wielkopolski północnej zostaną przedstawione na przykładzie gwar trzech wsi uwzględnionych w niniejszym opracowaniu: Krzyszczewo, Wola Skorzęcka i Sienno (zob. Mapa regionu). Zygmunt Zagórski, autor monografii poświęconej tej części dialektu wielkopolskiego, pisze: „Trudno jest wskazać elementy językowe, które by wyraźnie odcinały północną część od reszty Wielkopolski. Można tylko ogólnie stwierdzić, że pod względem językowym interesująca nas część Wielkopolski wyodrębnia się w pewnym stopniu i charakteryzuje: 1) zespołem cech grupujących się w różnych jej okolicach, a nie występujących gdzie indziej w Wielkopolsce […], 2) nasilaniem się częstości występowania niektórych właściwości językowych, zwłaszcza zaś tych, które nawiązują do Pomorza lub w ogóle do północnej Polski, oraz tych, które łączą nasz teren z zachodem Wielkopolski (i ewentualnie dalej z Łużycami” (Zagórski 1967: 58).
Za Z. Zagórskim przyjmijmy więc, że omawiana niżej gwara okolic Gniezna (częściowo) i Wągrowca należy do grupy gwar środkowej części północnej Wielkopolski (Zagórski 1967: 101). Gwary tej części dialektu nie posiadają „peryferycznych cech językowych (północnych, zachodnich i wschodnich)” (Zagórski 1967: 101). Gwary te wiążą się także z elementami językowymi środkowej Wielkopolski (prócz wspomnianych wyżej zachodniej Wielkopolski, ewentualnie Pomorza i Łużyc), przy czym granica ta jest nieostra.
1.1. Gwara wsi Krzyszczewo i Wola Skorzęcka (gm. i pow. Gniezno)
