Mapa serwisu | Lasowiacy

Lasowiacy

Geografia regionu
Historia regionu
Dzieje wsi
- Dąbrowica
- Hucina
- Jamnica
- Mazury
- Wola Raniżowska
- Wola Żarczycka
 

Region dziś
Wieś dziś:
- Dąbrowica
- Hucina
- Jamnica
- Mazury
- Wola Raniżowska
- Wola Żarczycka
 

Gwara regionu
Dąbrowica
- Tekst 1
Jamnica
- Tekst 2
- Tekst 3
Wola Żarczyńska
- Tekst 4
Wola Raniżowska
- Tekst 5
Mazury
- Tekst 6
Hucina
- Tekst 7
Słowniczek
Słowniki gwarowe
Kultura ludowa
Literatura

Gwara lasowska to gwara ludności, nazywanej Lasowiakami, która zamieszkuje tereny dawnej Puszczy Sandomierskiej w widłach Wisły i Sanu, między Wisłą, Wisłoką, Sanem a Wisłokiem, czyli między Sandomierzem, Tarnobrzegiem, Mielcem na zachodzie, Dębicą i Rzeszowem na południu, Leżajskiem i Niskiem na wschodzie.

Dawna Puszcza Sandomierska znajdowała się na obszarze dzisiejszej Kotliny Sandomierskiej, która obejmuje obszar o powierzchni ok. 14 tys. km2. Jej granice wyznaczają: od północnego zachodu – Wyżyna Małopolska, od północnego wschodu – Roztocze, od południa – próg karpacki oraz dział wodny pomiędzy dopływami Sanu i Dniestru.

Dialektologicznie należy zatem gwara lasowska do wschodniej części gwar Małopolski środkowej i – częściowo – obejmuje również południowy kraniec Pogranicza wschodniego starszego (w nazewnictwie Kazimierza Nitscha: Małopolski wschodniej pierwotnej). Cechy małopolskie i te o szerszym zasięgu dialektalnym nie są jednak jedyne, liczne są  także nawiązania do dialektu mazowieckiego i gwar pogranicza wschodniego.

Lasowiacy jako grupa etnograficzna i ich gwara od ponad stu lat byli przedmiotem zainteresowania etnografów, dialektologów i historyków. Ujęcia etnograficzne i dialektologiczne zasięgu Lasowiaków nieco się różnią (zob. wyżej mapa). Gwara lasowska jest silnie zróżnicowana, rywalizują tu ze sobą cechy gwarowe różnego pochodzenia. Występowanie pewnych zjawisk lub ich brak pozwala wyróżnić w jej obrębie 4 wyraziste mniejsze zespoły gwarowe.

 
 
 
 

 

 

ISBN: 978-83-62844-10-4 © by Authors. Zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (Program Operacyjny: „Dziedzictwo kulturowe / Kultura ludowa”). Wykonanie: ITKS