Opis dialektów polskich | Dialekt małopolski | Krakowiacy wschodni | Historia regionu | Charsznica

Charsznica
Dzieje wsi

Monika Kresa

Instytut Języka Polskiego UW

Charsznica to wieś położona niedaleko Miechowa. Współcześnie (od XIX wieku) funkcjonują dwie wsie: Charsznica i Charsznica Miechów, które pierwotnie stanowiły jedną osadę.
Pierwsza wzmianka o wiosce pochodzi z roku 1262 z bulli papieża Urbana IV, dotyczącej zatwierdzania prawa poboru dziesięciny między innymi z Miechowa i właśnie Charsznicy (we wspomnianym dokumencie pojawia się jako Karsnicza).
W XIV wieku Charsznica była własnością szlachecką i znajdowała się w rękach rodziny Głąbów, o czym świadczą zapisy w dokumentach, dotyczących spraw sądowych pomiędzy mieszkańcami wioski. W XVI wieku przeszła ona w ręce Mikołaja Korycińskiego – sekretarza królewskiego i żupnika krakowskiego – wieś została przez niego zakupiona w 1582 roku.
Już w 1589 roku zarysował się podział w związku z przynależnością parafialną mieszkańców Charsznicy – część z nich należała do parafii w Uniejewie, druga – do parafii w Tczycy. W XVIII wieku wieś (najpierw częściowo, następnie w całości) przeszła w ręce ks. Wodzickiego. W tym czasie we wsi znajdowały się dwór, karczma browar, a sama Charsznica liczyła 33 domy. W ostatnim dziesięcioleciu wieś przeszła w ręce Franciszka Ksawerego Puszeta i Ignacego Bobrowskiego. W XVIII wieku w wiosce mieszkali Żydzi, którzy należeli do kahału w Wodzisławiu.
W drugiej połowie XIX wieku znacznie powiększyła się liczba domów w Charsznicy – było ich bowiem 62. Wieś z folwarkiem zajmowała łącznie 492 morgi ziemi. Do rozwoju wsi przyczyniła się budowa kolei Iwanogrodzko-Dąbrowskiej i otwarcie stacji Miechów Charsznica. W latach wcześniejszych sieć dróg bitych i kolei wokół Charsznicy była niezwykle rzadka. Wynikało to z polityki carskiego zaborcy, który celowo ich nie budował w 100-kilometrowym pasie granicznym, izolując Kongresówkę od Galicji.
Rozwój wsi postępował nadal w dwudziestoleciu międzywojennym – w roku 1920 otwarto czteroklasową szkołę, w której w roku 1925 uczyło się już 488 uczniów. W tym czasie Charsznica administracyjnie należała do gminy Tczycy w powiecie miechowskim. W roku 1928 liczyła 1568 mieszkańców – znajdowała się w niej poczta, stacja kolejowa oraz różne zakłady przemysłowe, między innymi fabryka wyrobów cementowych, gorzelnia, cukiernia oraz młyny.
W latach 1929-1933 staraniem mieszkańców wybudowano nową szkołę, w 1935 oddano do użytku 5 dodatkowych sal lekcyjnych.
Po dziś dzień miejscowość i cały region znane są z dużej produkcji warzyw, w szczególności kapusty. 27 września 1998 Charsznica ogłosiła się „Kapuścianą Stolicą Polski”.
 
Źródła:
http://www.charsznica.info/
 
 
 
 
 

 

 

ISBN: 978-83-62844-10-4 © by Authors. Zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (Program Operacyjny: „Dziedzictwo kulturowe / Kultura ludowa”). Wykonanie: ITKS