Opis dialektów polskich | Dialekt małopolski | Łęczyckie | Historia regionu | Dzieje wsi (Dobrów)
 

Dobrów - Dzieje wsi

Aleksy Beśka
 
Nazwa własna Dobrów jest, podobnie jak Kraków i Warszawa, nazwą dzierżawczą. Nazwy dzierżawcze osad, wsi lub grodów powstawały jako jedne z pierwszych i informowały, kto był posiadaczem danego terenu, np. Kraków – gród Kraka, Warszawa – gród Warsza. Można wnioskować, że z Dobrowem było podobnie, to jest, pierwszym właścicielem był Dobr. Tę teorię może potwierdzać fakt wystąpienia tego imienia w Słowniku staropolskich nazw osobowych (SSNO, t. I). Jest to skrócona forma staropolskiego imienia dwuczłonowego typu Dobrociech, Dobrogost, Dobrogniew.

 
 
            Pierwsze informacje o Dobrowie są zawarte w Kodeksie dyplomatycznym Wielkopolski, obejmującym dokumenta tak już drukowane, jak dotąd nie ogłoszone, sięgające do roku 1444; Dobrów jest tam wymieniony w roku 1232. W latach 1511-1523 nazwę w postaci Dobrow notuje Jana Łaskiego arcybiskuba gnieźnieńskiego Liber beneficiorum archidioeciis Gnesnensis. W początku XIX w. Dobrów odnajdujemy w dziele Mappa szczegulna województwa kaliskiego zrządzona z innych wielu mapp mieyscowych tak dawniey iak i pozney odrysowanych tudzież goscincowich y niewątpliwych wiadomości, wszystko reguł geograficznych y obserwacyi astronomicznych przez K. de Perthées, wydanej w Paryżu w1804, co ponownie potwierdza związki miejscowości z Wielkopolską. Nazwa w obecnej postaci, czyli jako Dobrów, pojawia się w Tabelli miast, wsi, osad Królestwa Polskiego z wyrażeniem ich położenia i ludności z 1827 r.(Rymut 1997).
            Za czasów Królestwa Polskiego istniała gmina Dobrów, a sama wieś należała do Karola Piaszczyńskiego, wybitnego ogrodnika i pasiecznika (za: SGKP). Znajdował się tam pałac dziedzica wraz z czworakami, które zamieszkiwali pracownicy rolni z rodzinami. W czasie II wojny światowej w pałacu zamieszkali Niemcy, a dziedzic wraz z rodziną został wysiedlony. Na mocy dekretu PKWN o reformie rolnej z 1944 roku, nastąpił podział ziem. Każda rodzina otrzymała kilka hektarów ziemi na siedlisko i pod uprawę.
            Jak widać na mapie (za: AHP) z II połowy XVI w. wieś Dobrów należała historycznie do województwa Łęczyckiego. Graniczne położenie geograficzne wsi mogło wskazywać na oddziaływanie trzech wielkich zespołów dialektalnych na język mieszkańców. Badania dialektologiczne (Beśka 2010) potwierdziły występowanie cech gwarowych typowych dla dialektu mazowieckiego (np. stwardnienie l przed i, twarda realizacja k, g przed e), małopolskiego (np. dysymilacja grup spółgłoskowych: szch>szk, kt>cht) i w stopniu najmniejszym dla dialektu wielkopolskiego (np. interwokaliczne ł).
 
 
Cytowana literatura:
AHP: Atlas historyczny Polski. Mapy szczegółowe XVI wieku, pod red. Stanisława Trawkowskiego, t. 5. Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku, pod red. Henryka Rutkowskiego opracowali Krzysztof Chłapowski, Anna Dunin-Wąsowiczowa, Stefan K. Kuczyński, Kazimierz Pacuski, Elżbieta Rutkowska, Stanisław Trawkowski, Małgorzata Wilska, Warszawa 1998, cz. 1. Mapy, plany, cz. 2. Komentarz, indeksy.
Aleksy Beśka, 2010, Między Małopolską, Mazowszem a Wielkopolską. Gwara wsi Dobrów w powiecie gostynińskim, Warszawa 2010, nieopublikowana praca magisterska napisana pod kierunkiem A. Kępińskiej.
Kazimierz Rymut (red.), 1997, Nazwy miejscowe Polski. Historia. Pochodzenie. Zmiany, t. 2. C – D, Kraków 1997.
SGKP: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. F. Sulimierskiego, B. Chlebowskiego, W. Walewskiego. I-XV. Warszawa 1880-1902.
SSNO: Słownik staropolskich nazw osobowych, pod red. i ze wstępem W. Taszyckiego, t. 1, Wrocław 1965-1967.
 
 
 
 
 

 

 

ISBN: 978-83-62844-10-4 © by Authors. Zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (Program Operacyjny: „Dziedzictwo kulturowe / Kultura ludowa”). Wykonanie: ITKS