Leksykon kaszubski

autor: Jerzy Treder, redakcja i digitalizacja: Małgorzata Klinkosz

 

CZAS TERAŹNIEJSZY W KASZUBSZCZYŹNIE (kasz. terny czas) w pn. kasz. zachowuje starsze formy dłuższe (bez kontrakcji) w całej odmianie czasowników grac, znac, tj. grajã, znajã, grajesz, znajesz, graje, znaje, grajemë║ grajema, znajemë║ znajema, grajeta, znajeta (pluralis maiestaticus.: grajece, znajece), grają, znają; od innych czasowników zwykle tylko 1. os. l.p. i 3. os. l.m., a zatem ‑ajã, ‑ają: kùpiajã, rozmiejã, ùmiejã, kùpiają, rozmieją, ùmieją itp. Zrzeszeńcy preferowali postaci dłuższe, ale spotyka się u nich dublety: pòspiéwóm sã║ pòspiéwajã sã, ùjimóm║ ùjimajã, zgôdzóm sã║ zgôdzajã sã, skąd u F. Gruczy np. gôdajã, ale szukóm; E. Gołąbek preferował za nimi w tłum. Biblii typ pòwiôdajã, szukajã. Z kolei w kaszubszczyźnie środkowej są formy typu spiéwiã, trzimiã, spiéwiesz, trzimiesz, spiéwie, trzimie, spiéwiema, trzimiema itd.W 1. os. l.m. przeważa końcówka ‑më, w kaszubszczyźnie środkowej często ‑ma (daw. dualna), na pd. rzadko ‑m: bijem, pijem, znajem (czasownik posiłkowy).