Leksykon kaszubski

autor: Jerzy Treder, redakcja i digitalizacja: Małgorzata Klinkosz

 

KONTRAKCJA W KASZUBSZCZYŹNIE (in. ściągnięcie, kasz. scygnienié) dwu sąsiednich samogłosek lub rozdzielonych j przebiegała w kaszubszczyźnie podobnie jak w pol., z ograniczeniami znanymi z gwar pol. obszaru jęz., a mianowicie: zaimki typu mòja, swòja, twòja; czas. bòjec sã, stojec; odmiana części czas. typu znajã, znajesz, znaje, rozmiejã, ‑ejesz, ‑eje (czas ter.). Osobliwością Kaszub pn. i śr. są formy 3. os. lp. r.ż. i 2. os. l.m. r.męskoos. czasu prze. widza, wzã, w których ‑a i ‑ã pochodzi ze ściągnięcia grup ‑ała, ‑ãła. Formy skrócone istnieją obok pełnych. Typ biédzëła sã, gòniła, robiła ≥ biédza sã, gònia, robia (w odmianie mówionej kaszubszczyzny lit.) zlewa się z 1. os. czasu ter. robiã. Samogłoska z kontrakcji jest akcentowana i artykułowana nieco dłużej (już bez ścieśnienia).