Koniaków – dzieje wsi 

Monika Kresa               

 

Koniaków powstał w II poł. XVI wieku, kiedy to na tereny dzisiejszej wioski zaczęli przybywać osadnicy z północnych, nizinnych terenów Śląska Cieszyńskiego. W ten sam sposób powstała wcześniej Istebna i Jaworzynka. Z tymi wsiami Koniaków tworzy dziś Beskidzką Trójwieś. Nazwę miejscowości przynieśli najprawdopodobniej mieszkańcy szlacheckiego Koniakówa w okolicach Cieszyna, którzy przybyli w te okolice na początku XVIII wieku.

Przybysze z ziem cieszyńskich nie byli jedynymi osadnikami na tym terenie. W tym samym okresie przybył tu również koczowniczy lud pochodzenia romańskiego – tzw. Wołosi. Mieszali się oni z miejscową ludnością aż do zupełnej asymilacji. Mieszkańcy Koniakowa i okolicznych wsi przejęli jednak sporo elementów z ich kultury, stroju i tradycji.

Mieszkańcy wsi trudnili się głównie pasterstwem, które przeżywało swój rozkwit w II poł. XVIII wieku. W wieku XVII i pierwszej połowie XVIII rozwija się swobodnie hodowla bydła, a co za tym idzie sałasznictwo. W 1748 roku wyszło specjalne zarządzenie cesarskie nakazujące sprzedaż łąk, zrębów i pól położonych wśród lasów, przy czym zaznaczono wyraźnie, że wolno im wypasać bydło wałaskie za opłatą czynszu. Na skutek polityki Habsburgów pasterstwo zaczęło upadać, co doprowadziło do znacznego zubożenia Koniakowa. Dość drastycznie dało się to odczuć szczególnie po roku 1853, kiedy to miejscowym góralom odebrano serwituty, na skutek czego wielu z nich wyemigrowało do Franci i Ameryki.

 

 

W roku 1816 Koniaków stał się siedzibą gminy. Pod koniec XIX wieku rozpoczęto starania o budowę świątyni. Kościół pw. św. Bartłomieja Apostoła został poświęcony w 1901 roku. Samodzielna parafia w Koniakowie powstała jednak dopiero w 1942 roku.

Według austriackiego spisu ludności z 1900 w 185 budynkach w Koniakowie na obszarze 1088 hektarów mieszkało 1069 osób, z czego wszyscy byli polskojęzyczni, 939 (87,8%) mieszkańców było katolikami a 130 (12,2%) ewangelikami. Do 1910 roku liczba budynków wzrosła do 196 a mieszkańców do 1120

W okresie międzywojennym mieszkańcy Koniakowa powrócili do swojego tradycyjnego zajęcia – pasterstwa. W czasie II wojny światowej utrzymywali się przede wszystkim z hodowli owiec, co wiązało się z faktem, że hitlerowcy, grabiąc mieszkańców, nie zabierali im tych zwierząt. Ich hodowla była opłacalna również z tego powodu, że w czasie wojny pojawiały się ogromne trudności ze zdobyciem odzieży.

Dziś Koniaków słynie przede wszystkim z tradycyjnych koronek, które zasłynęły w świecie na początku XXI wieku i wciąż cieszą się niesłabnącą popularnością zarówno w Polsce, jak poza granicami kraju.