|
Wieś Zabostów Duży leży nad rzeką Bzurą w powiecie łowickim. Należy do parafii Kompina. Dawniejsza nazwa wsi brzmiała Szabostowo lub Zabostowo. Zabostów Duży – dawniej Zabostów Wielki (po łacinie Maius) znajdował się w posiadłościach arcybiskupów gnieźnieńskich, a później prymasów Polski. W 1345 roku arcybiskup Jarosław Skotnicki skomasował wieś Zabostowo z wsią Campino [Kompina], sprzedając ją Janowi synowi Genka (Genconis). W tym samym roku wieś otrzymała przywilej lokacyjny. Arcybiskup Wojciech Jastrzębiec zamienił małdraty, dawane niechętnie przez miejscową ludność, na dziesięcinę snopową i przeznaczył ją w 1433 roku na uposażenie rektora szkoły przy kolegiacie w Łowiczu. Później dziesięcina wynosiła 42 korce i 11 garncy. Po zamianie na pieniężną w 1801 roku płacono 555 zł 22 gr. do kasy okręgowej w Łowiczu. Dzięki tym funduszom mogła się utrzymać szkoła wyższego stopnia w Łowiczu. Słynęła ona z wysokiego poziomu, dzięki czemu umożliwiała po skończeniu studia wyższe na uniwersytetach. Przy erekcji w 1445 roku nowej parafii w Kompinie, do której wcielono Zabostów, przeznaczono dla proboszcza od kmieci kolędę po 1 korcu żyta. W 1603 roku arcybiskup Karnkowski, ustanawiając bractwo miłosierdzia przy kolegiacie łowickiej, nadał mu wójtostwo w Zabostowie i Korabiu. Wójtostwo to obejmowało 125 mórg i 69 prętów. Później przeszło ono na rzecz szpitala powiatowego w Łowiczu. Według stanu w 1512 roku wieś posiadała 12 ¼ łanów uprawnej ziemi, nieuprawnej ½ łanu, wójtostwo posiadało 3 łany. Czynszu płacono z łanu 18 gr. na św. Marcin, poradlnego 9 gr. na św. Wojciech. Robociznę wykonywano, kiedy kazano, ale tylko do południa i z wyjątkiem poniedziałków, w które ludność chodziła na targ. W 1513 roku w Zabostowie była jedna karczma, która opłacała na św. Marcin 12 gr. Dobra arcybiskupów gnieźnieńskich dzieliły się na większe jednostki administracyjne tzw. klucze, obejmujące poszczególne folwarki, wsie i młyny. Całe Księstwo Łowickie dzieliło się wtedy na 7 kluczów: łowicki, kompiński, chruśliński, zduński, skierniewicki, łyszkowicki i michowski. Zabostów należał do klucza kompińskiego. Znajdował się w nim jeden z 4 młynów klucza. W 1785 roku wieś liczyła 14 włók. Karczma w Zabostowie Wielkim [Dużym] została postawiona kosztem gromady. Składała się z dwóch izb, komory i sieni. Ludność i stan posiadania wynosiły: 20 gospodarstw, 20 żon, 16 synów i 16 cór – razem 72 osoby. We wsi było 18 domów, 14 stodół, 34 woły, 18 koni, 27 krów. W 1790 roku wieś była w posiadaniu arendarza Kozietulskiego – starosty będzińskiego. Według spisu ludności wsi Kompina z dnia 31 sierpnia 1829 roku wieś liczyła 103 mężczyzn i 96 kobiet – razem 199 osób. W czasie wojny obronnej w 1939 roku w parafii Kompina najbardziej ucierpiały wsie: Kompina, Patoki i Zabostów Duży. W całej parafii spalono około 300 budynków. Obecne położenie wsi różni się względem pierwotnego. Początkowo miejscowość była usytuowana bliżej rzeki (około 300 metrów). W latach pięćdziesiątych XX wieku przeważały budynki drewniane. Wyjątkiem były domy z cegły. Elektryfikacja wsi nastąpiła w 1947 roku. Pierwotnie mieszkańcy Zabostowa zajmowali się rolnictwem, hodowlą bydła i trzody chlewnej. Natomiast od około 20 lat miejscowość stała się „zagłębiem sadownictwa”. Niemal każdy mieszkaniec wsi jest właścicielem sadu owocowego. Dość długo utrzymywał się – jeszcze w latach pięćdziesiątych powszechny – zwyczaj chodzenia do kościoła w strojach ludowych, jednak później tradycja ta zaczęła szybko zanikać. Literatura: Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego, pod red. B. Chlebowskiego, Warszawa 1885, t. XIV. Józef Wieteska, Parafia Kompina, Niepokalanów 1948. Rękopisy Archiwum Miasta Stołecznego Warszawy Oddział w Łowiczu. Informacje zebrane podczas rozmowy z państwem Janem i Stefanią Cieślakami (Zabostów Duży). Fot. Piotr Wysocki |
