Leksykon kaszubski

autor: Edward Breza, redakcja i digitalizacja: Małgorzata Klinkosz

 

SINGULARIA TANTUM W KASZUBSZCZYŹNIE to pojęcie gram. przeciwne do { L pluralia tantum}, oznaczające rzeczowniki, które występują tylko lub najczęściej w l.p. Rozstrzyga o tym niekiedy świat pozajęzykowy, np. w religiach monoteistycznych, jak judaizm, chrześc., pojęcie Boga (dlatego benedyktyński mnich z X w., św. Piotr Damiani powiedział, że diabeł był pierwszym gram., bo nauczył pierwszych rodziców odmiany Boga w l.m.: Będziecie jako bogowie (Sicut dii eritis) Rdz 3,5). Chodziłoby tu o niektóre nazwy własne miast, np. Gduńsk, Wejrowò. Z wyrazów pospolitych l.m. nie mają tzw. rzeczowniki materiałowe, jak cëczer, piôsk (l.m. piôsczi oznacza bowiem glebę piaszczystą), pol. srebro, złoto (formy srebra, złota oznaczają wyroby). W grę wchodzą też rzeczowniki abstrakcyjne, jak dobroc, miłota, strach (l.m. strachë oznacza straszydła). Zwykle zależy to od zwyczaju w określonym języku.