Kuchnia Tradycyjna kuchnia kurpiowska jest oparta głównie na ziemniakach, marchwi i dyni, a także na mięsie. Typowymi kurpiowskimi daniami są: rejbak – babka ziemniaczana pieczona z kawałkami słoniny i cebulą; chleb z ziemniakami, czyli ciasto drożdżowe wymieszane z ugotowanymi i tłuczonymi ziemniakami podawane do jojek z cybulą, a także zupa grzybowa, przygotowywana z prosninek – grzybów znanych w Polsce pod nazwą zielone gąski lub zielonki. Na kurpsiowskim stole nie mogło też zabraknąć kaszy gryczanej i klusek. Tradycyjnym chlebem był tzw. grycon, pieczony z mąki gryczanej z dodatkiem drożdży, ziemniaków i soli. Grycon jadano czasem odsmażany na tłuszczu i polany sokiem z kiszonej kapusty. Kurpie słyną z psiwa kozicowego – niskoalkoholowego alkoholowego napoju z jagód (tzw. kozic), szyszek chmielowych i miodu pszczelego. Swą nazwę wywodzi od młodych pędów jałowca, z których Kurpie wyrabiali bicze do poganiania koni, a które nazywano kozicami. Tradycyjnym pieczywem obrzędowym pieczonym na Nowym Rok są tzw. byśki, inaczej nowe latka – to ciastka sporządzone z mąki żytniej z dodatkiem soli, cukru i pieprzu. Formowano z nich figurki zwierząt – piesków, cieląt i drobiu – i obgotowywano we wrzątku, a następnie zapiekano na ruszcie. Dawniej pełniły rolę zabawek dla dzieci, dziś są ozdobą w tradycyjnych kurpiowskich domach. Tuż przed Nowym Rokiem pieczono również fafernuchy – złociste pierniki o kształcie rombów, sporządzane z mąki żytniej z dodatkiem marchwi, pieczone na blasze, a następnie dopiekane w gorącym piecu lub piekarniku.
Tekst opracowano na podstawie: Adam Chętnik, Chata kurpiowska, Warszawa 1915. Ewa Korulska, Przemiany upodobań estetycznych ludności kurpiowskiej na przykładzie sposobu urządzania wnętrza mieszkalnego, [w:] Adam Chętnik a współczesne badania kultury wsi kurpiowskiej. Materiały z sesji kurpiowskiej Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego, Łomża – Marianowo – Nowogród 21-23 września 1984, red. M. Drozd-Piasecka, Warszawa 1988.
|
