Archaizmy znaczeniowe to dawne znaczenia wyrazów nieznane już językowi ogólnemu lub przestarzałe z punktu widzenia współczesnej normy językowej. Podobnie jak archaizmy wyrazowe najlepiej zdołały się zachować na terenach odizolowanych, trudniej dostępnych, słabo uprzemysłowionych. Przykładowo – na Kurpiach zachowały się m.in. takie archaizmy znaczeniowe, jak: błaźnić ‘rozpieszczać’, orędować ‘zawiadomić kogoś, przesłać ważną wiadomość przez okazję’, skała ‘szpara w ścianie, w pękniętej desce’, sklep ‘piwnica pod podłogą domu’ (wyraz zachowany też w innych gwarach, np. wielkopolskich). W różnych gwarach przetrwały takie archaizmy, jak ojczyzna ‘ojcowizna’ (w polszczyźnie ogólnej już od XVI w. przede wszystkim kraj ojców), badać ‘bóść’. Por. Słownictwo gwarowe – zróżnicowanie terytorialne.
Czy wiesz, że... Wiele archaizmów leksykalnych i znaczeniowych zachowało się w regionalnym języku kaszubskim i w gwarach kaszubskich ze względu na ich peryferyczne położenie nie tylko w stosunku do obszaru polskiego, ale i do całości terytorium słowiańskiego, np. kałp ‘łabędź morski’ (jedna z nielicznych bałtosłowiańskich nazw ptaków), charna ‘licha strawa’, toczk ‘kret’, długosz ‘dryblas’, bogusz ‘bogacz’ (por. staropolskie imię Bogusz).
