Mapa serwisu
Notice: Undefined index: l2 in /home/dialektologia/web/classes/maincontentclass.php on line 115
 | Kurpie
Kurpie

Geografia regionu

Historia regionu
Dzieje wsi:
-
Charcibałda
- Dylewo
-
Kadzidło
-
Cięćk

Region dziś
Wieś dziś:
-
Charcibałda
- Dylewo
-
Kadzidło
-
Cięćk

Gwara regionu
Teksty gwarowe
Charcibałda
-
Tekst 1
-
Tekst 2
-
Tekst 3
-
Tekst 4
-
Tekst 5
Dylewo
-
Tekst 6
-
Tekst 7
-
Tekst 8
Kadzidło
-
Tekst 9
- Tekst 10
-
Tekst 11
Teksty S. Dobosiewicza
z 1932 r.
-
Charcibałda
-
Cięćk
-
Kadzidło
 
 
 Słowniki gwarowe
Kultura ludowa
Literatura

Kurpie to wyraziście wyodrębniający się z północno-wschodniej części Mazowsza region etnograficzny i językowy (dialektologiczny). Pojmowany szerzej obejmuje tereny Puszczy Zielonej i Puszczy Białej. Węższe ujęcie wiąże natomiast Kurpie tylko z obszarem Puszczy Zielonej, która jest też nazywana Puszczą Kurpiowską.

Region leży w dorzeczu środkowej Narwi, w przybliżeniu między Orzycem od zachodu i Pisą od wschodu. Na północy wyznacza go granica byłego województwa olsztyńskiego, a od południa Narew od ujścia Pisy do ujścia Omulwi.

Kurpiowszczyzna mimo iż przez wieki stanowiła i do dziś stanowi odrębną jednostkę kulturową i językową, administracyjnie nie tworzyła nigdy osobnej jednostki terytorialnej. Obecnie znajduje się na terenie trzech województw: mazowieckiego, podlaskiego i, w niewielkim zakresie, warmińsko-mazurskiego.

Odrębny rozwój Kurpiowszczyzny był uwarunkowany – po pierwsze – późnym osadnictwem i naturalną barierą geograficzną, jaką stanowiły lasy, a po drugie innym stylem życia jej mieszkańców zajmujących się wyrębem lasów, bartnictwem, rudnictwem i smolarstwem (a nie jak na sąsiednich terenach rolnictwem). Kultura kurpiowska zatem wyraźnie różniła się od kultury sąsiadów: na północy protestanckich Mazurów (różniących się wyznaniem od katolickich Kurpiów), na innych obszarach – mazowieckiej drobnej szlachty i chłopów pańszczyźnianych, którzy różnili się zajęciami i związanym z nimi modelem życia od mieszkańców puszcz.

Gwara kurpiowska należy do mazowieckiego zespołu dialektalnego. Decydujące znaczenie dla kształtowania się zarówno gwary kurpiowskiej, jak i jej wewnętrznego zróżnicowania miało osadnictwo – przede wszystkim mazurskie z północy i w nieco mniejszym stopniu mazowieckie z południa.

 
 
 
 

 

 

ISBN: 978-83-62844-10-4 © by Authors. Zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (Program Operacyjny: „Dziedzictwo kulturowe / Kultura ludowa”). Wykonanie: ITKS