|
Niemirów to niewielka wieś położona nad Bugiem tuż przy granicy białoruskiej w gminie Mielnik w powiecie siemiatyckim. Początki osadnictwa w tym rejonie sięgają ery neolitu, o czym świadczą wykopaliska archeologiczne, istniała tutaj najprawdopodobniej pracownia obróbki narzędzi krzemiennych, takich jak siekierki, grociki do strzał i łowienia ryb. Badania archeologiczne dowodzą również, że w XI-XV wieku istniało w Niemirowie (okolice dzisiejszej ulicy Zamkowej) średniowieczne grodzisko. Niemirów (który pojawia się w najstarszych dokumentach pod nazwą Niwice, Niwicze) położony był na dawnym szlaku handlowym, biegnącym z nad Morza Czarnego przez Turów, Brześć, Niemirów, Mielnik, Drohiczyn, Sokołów, Węgrów na Mazowsze, było to zatem doskonałe miejsce do rozwoju osadnictwa. Ziemie te zmieniały swoją przynależność administracyjną, a co za tym idzie różne były wpływy historyczne i osadnicze na tych ziemiach. Do XI wieku były one własnością Piastów, potem (XI-XII wiek) znajdowały się pod władaniem książąt ruskich, w wieku XIII zwierzchnictwo nad nimi przejęli Litwini.
Pierwsze udokumentowane wzmianki o Niemirowie pojawiają się w dokumentach z 1495 roku. Kolejna w roku 1548, kiedy to król Zygmunt August nadał wieś Niwice Stanisławowi Niemirze z Ostręczyna. Dzisiejsza nazwa wsi związana jest z nazwiskiem jego pierwszego udokumentowanego właściciela. Kiedy w 1520 roku Podlasie zostało podzielone na województwo brzeskie i podlaskie, Niemirów znalazł się w granicach tego drugiego. Należały do niego Ziemia Bielska, Ziemia Mielnicka oraz Ziemia Drohicka. W 1569 roku ziemie te zostały wcielone do Korony.
Znaczenie wsi musiało być dość duże, skoro w roku 1616 właściciel Niemirowa otrzymuje przywilej od króla Zygmunta III Wazy na lokację miasta, organizowanie targów dwa razy w tygodniu oraz jarmarków kilkudniowych kilka razy w roku.
W 1620 roku właścicielem Niemirowa był Stanisław Niemira, Kasztelan Podlaski, który zbudował w miasteczku kościół. Erekcja parafii miała miejsce 19 września 1620 roku. Parafia zostałą wydzielona z parafii mielnickiej i weszły w jej skład następujące miejscowości: Niemirów, Gnojno, Butno, Mętna, Wólka (Niwicka), Krynki, Nowosiółki i Ponikwy. W 1662 roku w Niemirowie mieszkało zaledwie 88 osób, było to związane ze spustoszeniami, dokonywanymi przez Szwedów i wojska Rakoczego.
Drewniany kościół w Niemirowie został obrabowany podczas najazdu Szwedów na Polskę. Wzmianka o tym znajduje się w dokumentach przesłanych do Rzymu, wyliczających szkody związane z pustoszeniem Rzeczypospolitej przez wojska szwedzkie. Kościół ten spłonął 15 maja 1755 roku. Przez 15 lat nabożeństwa odbywały się w prowizorycznej, zbudowanej staraniem ks. Stanisława Piotrowskiego niewielkiej kaplicy. Istniejący w Niemirowie do dziś kościół pw. Św. Stanisława Biskupa Męczennika został wybudowany w latach 1770-1790. Budowę kościoła rozpoczął książę Michał Czartoryski, który wykupił miasteczko w roku 1784. Po jego śmierci budowę kontynuowała wdowa Eleonora Monika Czartoryska, a następnie kolejny właściciel miasta książę Adam Czartoryski. Kościół otoczony jest dziś murem z murowaną barokowo-klasycystyczną bramą-dzwonnicą z 1823 r.
Trzeci rozbiór Polski spowodował włączenie Niemirowa do zaboru pruskiego. To tutaj stykały się granice wszystkich trzech zaborów. W 1795 r. parafia Niemirów znalazła się w diecezji wigierskiej. Po roku 1807 i pokoju w Tylży miasteczko włączono do zaboru rosyjskiego, a parafia została włączona do archidiakonatu mohylewskiego metropolii mohylewskiej. W roku 1847 po zawarciu konkordatu między Rosją a Rzymem Niemirów został włączony do diecezji wileńskiej.
Mieszkańcy Niemirowa z miejscowym proboszczem ks. Rozwadowskim na czele brali czynny udział w Powstaniu Styczniowym. 4 lutego 1864 roku w miasteczku miała miejsce potyczka powstańców z wojskami rosyjskimi. W ramach represji popowstaniowych został zamknięty kościół w Niemirowie. Podobny los spotkał kościoły w Mielniku, Kleszczelach, Orli, Dziadkowicach. Miało to miejsce w 1866 roku. Fundusz i ziemię kościelną przekazano na rzecz cerkwi mielnickiej. Katolicy odzyskali kościół w 1905 roku na mocy carskiego ukazu tolerancyjnego.
Podczas I wojny światowej przez Niemirów dwukrotnie przechodziła linia frontu. W tym czasie na miejscowym cmentarzu zostało pochowanych ok. 100 żołnierzy, a miejscowy kościół zamienił się w szpital wojskowy. Niepodległość tych terenów została ponownie zagrożona w 1920 roku, kiedy to na Podlasie wkroczyły wojska bolszewickie. Na przestrzeni 2 km między Bublem a Niemirowem miała miejsce bitwa między wojskami polskimi i bolszewickimi. Mogiły poległych wówczas żołnierzy również znajdują się na cmentarzu w Niemirowie. Druga potyczka miała miejsce w sierpniu 1920 roku, a stoczyły ją wojska polskie z uciekającymi po przegranej Bitwie Warszawskiej wojskami bolszewickimi.
W okresie międzywojennym Niemirów należał do województwa białostockiego, powiatu Bielsk Podlaski. Spis ludności z 1921 roku podaje, że w Niemirowie mieszkało wówczas 777 osób, w tym 149 Żydów. Do dziś w lesie, w pobliżu Niemirowa znajduje się zdewastowany cmentarz żydowski z zachowanymi macewami. Większość z żydowskich nagrobków została jednak użyta do budowy sowieckich schronów podczas II wojny światowej. Od XVIII wieku w Niemirowie funkcjonowała żydowska bożnica, spalona w 1939 roku. W okresie międzywojennym schodziły się tu granice trzech województw: białostockiego lubelskiego i poleskiego. Po utworzeniu w 1925 roku diecezji pińskiej Niemirów znalazł się w jej granicach.
Na początku września 1939 roku z powodu bomby niemieckiej spłonęło 25 niemirowskich domów. Niemirów znalazł się pod władzą sowiecką. Nowe władze nakazały mieszkańcom w dniach od 10 kwietnia do 10 maja rozebrać wszystkie budynki mieszkalne i przenieść się pod las (o tych wydarzeniach wspomina informator: patrz Tekst 2). Kościół został na terenie starego Niemirowa, dewastowany był przez żołnierzy sowieckich, część wyposażenia kościoła miejscowy proboszcz ks. Piotr Tatarynowicz zdołał wynieść z kościoła i oddać na przechowanie mieszkańcom miasteczka. W 1940 roku otwarto szkołę, w której uczono między innymi języków: rosyjskiego i białoruskiego. W roku 1941 do Niemirowa wkroczyli Niemcy. W lipcu 1944 roku wycofujące się wojska niemieckie spaliły niemal wszystkie zabudowania nowego Niemirowa, tzw. „wsi na Wygonie”. Zaminowali również kościół, jednak nie zdążyli go wysadzić w powietrze, ponieważ rozminował go mieszkaniec Niemirowa Stanisław Szymański. W roku 1944 Niemirów stracił prawa miejskie i nie odzyskał ich do tej pory. Obecnie jest wsią należącą do gminy Mielnik i siedzibą parafii w granicach diecezji drohiczyńskiej.
Źródła:
http://www.niemirow.sacro.pl/
|
