Pierwsze ślady osadnictwa na terenie Ostródzkiego sięgają epoki kamienia, ale większe osady pojawiły się tutaj dopiero w I-IV w.n.e. W wieku X terytoria te zamieszkiwały ludy Pogezan i Sasinów. Czynnikiem przyciągającym osadników był prowadzący nad Bałtyk szlak handlowy. W XI w. zainteresowanie pogańskimi ludami zamieszkującymi te tereny wykazał zakon cystersów, który przybył tutaj z misją chrystianizacyjną. Natomiast XIII w. to okres intensywnej działalności zakonu krzyżackiego zarówno wojennej, jak i kolonizacyjnej. Zasiedlanie na większą skalę późniejszego Ostródzkiego zaczyna się w latach dwudziestych XIV w. W pierwszej fazie zostaje zasiedlona zachodnia część dawnej Sasinii, wpierw po linię Ostróda-Działdowo, wkrótce potem rejon Olsztynka i zachodnia część Nidzickiego. Osadnikami byli m.in. Polacy, chłopi oraz nieco rycerstwa przede wszystkim z ziemi chełmińskiej. Dla południa Ostródzkiego przyjmuje się także kolonizację ludności polskiej z Mazowsza
Pod koniec XIII w. na wyspie w delcie rzeki Drwęcy powstała krzyżacka budowla obronna, a wokół niej osada. Założona w ten sposób Ostróda zyskała prawa miejskie w 1329 r., a w latach 1349-1370 powstał tu warowny zamek. Rola i znacznie miasta wzrastało coraz bardziej, o czym świadczy fakt, że w 1341 r. utworzono tutaj osobne komturstwo. Po bitwie pod Grunwaldem rycerz Mikołaj z Durąga oddał zamek w Ostródzie w ręce Polaków. Władysław Jagiełło wydał rozkaz, aby pochować w nim zwłoki wielkiego mistrza krzyżackiego Ulricha von Jungingena. Władza Polaków w Ostródzie nie trwała jednak długo, po dwóch miesiącach wróciła ona z powrotem w ręce Krzyżaków. W czasie kolejnej wojny polsko-krzyżackiej w 1519 r. Ostróda została na krótko zdobyta przez wojska polskie, jednak niedługo potem weszła w skład Prus Książęcych. Ziemia ostródzka jako część lenna polskiego w pewnym stopniu zależna była od Korony, związki te przez kolejne lata były jednak coraz mniej widoczne. W 1570 r. ostródzka szlachta złożyła hołd księciu pruskiemu Albrechtowi Hohenzollernowi. Aż do końca II wojny światowej ziemia ostródzka związana była z dziejami niemieckich Prus. Po II wojnie światowej ziemię ostródzką, podobnie jak sąsiednie tereny, objęła akcja wysiedleńcza ludności pochodzenia niemieckiego i osiedleńcza mieszkańców dawnych Kresów Wschodnich, co wpłynęło w znacznym stopniu na dzisiejszy stan językowy tych ziem. Fotografie: K. Węglicka |