|
Nazwa wsi oraz gwarowa postać D. i Msc.: Bieliny, Bielin, (w) Bielinach
Przymiotnik od nazwy wsi: bieliński
Nazwa mieszkańca: bielinianin, bielinianka, gw. bieliniok, bielinianka
Gmina: Bieliny
Powiat: kielecki
Województwo: świętokrzyskie
Położenie: wieś jest oddalona 23 km na wschód od stolicy województwa świętokrzyskiego. Część gminy znajduje się w granicach Świętokrzyskiego Parku Narodowego, część należy do Cisowsko-Orłowińskiego Parku Krajobrazowego.
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do woj. kieleckiego.
Dwie części tej wsi sąsiadują z różnymi wsiami: Bieliny Poduchowe z Hutą Podłysicą, Hutą Nową i Czaplowem, zaś Bieliny Kapitulne z Kakoninem, Górkami Napękowskimi, Wolą Jachową.
Parafia: Bieliny
Liczba mieszkańców Bielin przedstawia się następująco (stan na 30.09.2005 r.)1.
|
Wieś
|
Liczba gospodarstw domowych
|
Liczba mieszkańców
|
|
Bieliny Kapitulne
|
390
|
1929
|
|
Bieliny Poduchowne
|
126
|
666
|
Bieliny i okoliczne wsie należą do tzw. „zagłębia truskawkowego”. Truskawki mają tu wyjątkowy smak. Od wielu lat odbywa się we wsi Dzień Świętokrzyskiej Truskawki – wielki folklorystyczny festyn połączony z Mistrzostwami Świata w szypułkowaniu truskawek. Poza tym niezapomniana jest nalewka truskawkowa.
Wśród zabytków architektury i budownictwa wymienić trzeba w Bielinach Kapitulnych: zespół kościoła parafialnego p.w. Św. Józefa Oblubieńca NMP – kościół murowany z 1637 wraz z dzwonnicą, kapliczką św. Rozalii (1 poł. XIX w.), kapliczką św. Jana Nepomucena (2 poł. XIX w.), kapliczką NMP z 1802 r., 3 domy drewniane z początkowych lat XX wieku. W Bielinach Poduchownych są to następujące obiekty: kapliczka św. Barbary z 1 poł. XIX w., dwa drewniane domy z poł. XX wieku, zagroda z poł. XX wieku. Bieliny posiadają obiekty o charakterze zabytkowym. Najważniejszy z nich to kościół parafialny pod wezwaniem św. Józefa, wzniesiony z fundacji biskupa krakowskiego Jakuba Zadzika, oraz liczne przydrożne kapliczki z XIX w., chałupa w Kakoninie z 1 poł. XIX w., młyn wodny z 1884 r. w Belnie. Na terenie gminy znajdują się miejsca pamięci narodowej, pomniki, tablice pamiątkowe z okresu II wojny światowej.
Atrakcją gminy Bieliny są liczne szlaki turystyczne: piesze, rowerowe i narciarstwa biegowego. Miejsca znane to: Kakonin z zagrodą świętokrzyską, Muzeum Pojazdów Konnych Dworu i Wsi Kieleckiej w Hucie Szklanej (ekspozycja trzydziestu zabytkowych pojazdów i bryczek konnych) z kolekcji Jana Wzorka.
Szkolnictwo w Bielinach jest reprezentowane przez następujące jednostki: Zespół Szkół Samorządowych w Bielinach, Szkołę Podstawową i Gimnazjum.
Bieliny znane są z kultywowania tradycji folklorystycznych. Istnieją dwa zespoły ludowe: Bielinanki i Małe Bielinanki. Twórcy ludowi mają możliwość zaprezentowania swoich prac podczas lokalnych imprez, np. Dnia Tradycji i Kultury Bielin, Dnia Truskawki, dożynek i itp.
Z Bielin wywodzi się wiele znanych postaci, m.in.:Karol Teliga (1808–1884), dziekan Wydziału Teologii i rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, biskup Józef Michał Juszczyński (1793–1880), Kazimierz Sabat - prezydenta RP na uchodźstwie (1913–1989), Józef Ozga Michalski (1919–2002), autor wielu powieści i zbiorów poetyckich (np.Godki świętokrzyskie), Stanisław Bąk – malarz; kolarz Tomasz Brożyna – olimpijczyk.
Wiele inwestycji podejmowanych na terenie wsi czy gminy Bieliny było możliwych (i jest nadal) dzięki pozyskiwaniu środków unijnych, które czyni z Bielin lidera w woj. świętokrzyskich, poważnego konkurenta dla wielu ośrodków miejskich. Wpływ na to mają także innowacyjne projekty mieszkańców, którym leży na sercu wygląd ich miejscowości, poprawa warunków życia i pracy. Chodzi zarówno o dostęp do podstawowej infrastruktury: dróg, wodociągów, kanalizacji – zaspakajanie potrzeb bytowych, jak i potrzeb w zakresie edukacji, kultury, sportu, wzmacnianie aktywności społecznej, podwyższanie kompetencji zawodowej mieszkańców. Te czynniki przyczyniły się do zmiany wyglądu wielu miejscowości. Przykładem mogą być wygodne asfaltowe drogi, utrzymane w czystości rowy i przepusty, schludne budynki użyteczności publicznej, takie jak: UG w Bielinach, Zespół Szkół Samorządowych w Bielinach, budynek OSP w Bielinach, centrum wsi, nowo powstały budynek Centrum Tradycji i Turystyki Gór Świętokrzyskich.
Najważniejsze inwestycje wykonane w Bielinach w ostatnich latach to:
- zagospodarowanie centrum Bielin i wzniesienie siedziby Centrum Tradycji i Turystyki Gór Świętokrzyskich wraz z restauracją zabytków Świętego Krzyża;
- wybudowanie sieci kanalizacyjnej w Bielinach-Daliance i przy ul. Batalionów Chłopskich;
- remonty i modernizacja kompleksu budynków oświatowo-administracyjnych (elewacja, wymiana dachu, okien), utworzenie strefy rekreacji przy Zespole Szkół Samorządowych w Bielinach (ogrodzenie, plac zabaw, boiska do siatkówki plażowej,badmintona, kortytenisowe) w ramach programu rządowego „Radosna Szkoła”. Ponadto w SP w Bielinach powstała świetlica środowiskowa.
- przebudowa ulic Działkowej i Leśnej wraz z infrastrukturą techniczna;
- remont i modernizacja podejścia do kościoła wraz z restauracją pomnika i kapliczki, wykonanie schodów;
- zagospodarowanie terenu wokół strażnicy OSP oraz przebudowa parkinguparafialnego;
- przebudowa dwóch ulic: S. Żeromskiego, ul. Krótkiej;
- zagospodarowanie terenu wokół zbiornika ppoz. i wymiana wodociągu na ul. Starowiejskiej;
- trwająca przebudowa drogi powiatowej Bieliny Poduchowne–Makoszyn na odcinku Bieliny – Zofiówka;
- przebudowa drogi powiatowej na odcinku Bieliny, ul Batalionów Chłopskich do Porąbek;
- wybudowanie kompleksu sportowego wybudowanych z programu „Moje boisko – Orlik 2012”.
Od roku 2008 gmina Bieliny i podległe jej jednostki, stowarzyszenia zrealizowały 21 projektów na kwotę ponad 3, 5 mln zł, kierując je zarówno do osób bezrobotnych, nieaktywnych zawodowo, jak i młodych mieszkańców wsi.
Wymieńmy niektóre z nich:
- „Bielinianie nie gęsi i swój język mają” – poznanie gwary świętokrzyskiej (20 osób) [Cichocka 2008: 9];
- „Biegle mówię po angielsku, niemiecku i włosku” – organizacja kursów j. obcych w turystyce dla 45 osób;
- „Spod strzech bielińskich w Objęcia Melpomeny” – projekt dla 30 kobiet z terenu gminy Bieliny (warsztaty aktorskie, kurs savoir-vivre i in.);
- „Łysogórskie gosposie jak pięknie żyć uczą” (spotkanie ze specjalistami z różnych dziedzin: pracownik KRUS-u, kosmetyczka, fryzjer, kardiolog, psycholog, neurolog).
Gminne Centrum Kultury i Sportu w Bielinach pozyskało środki na realizację takich projektów, jak:
- „Uniwersytet małych górali spod Łysicy”, „Euro-przedszkole w Łysogórskim siole” – zajęcia z języka obcego oraz zajęcia logopedyczne dla 10 grup dzieci przedszkolnych w 8 oddziałach przedszkolnych z terenu gminy; „Zaraz wracam” – program aktywnej integracji społecznej oraz zawodowej mieszkańców gminy Bieliny – dla osób w wieku aktywności zawodowej, długotrwale bezrobotnych.
- „Nasze miejsca pracy w Osadzie Średniowiecznej” – celem jest reintegracja społeczna i zawodowa 40 osób nieposiadających stałego zatrudnienia, przez rozwijanie u nich kompetencji i umiejętności społecznych, a także wyposażenie w nowe kwalifikacje zawodowe (warsztaty zawodowe: garncarstwo, obróbka drewna i wikliniarstwo, bartnictwo, zielarstwo, tkactwo, kowalstwo, rymarsko-szewskie, kulinarne) itp.; „Turystyka wiejska u stóp Świętego Krzyża” (kurs agroturystyczny i kulinarny).
Zespół śpiewaczy „Bielinianki” wspólnie z Włodzimierzem Kiniorskim, „Kiniorem”, artystą z Zagnańska nagrał w 2009 r. płytę muzyczną „Ludovizję” (Klusek 2009:15).
|
