Pierwsze wzmianki o tradycyjnym kołbielskim stroju ludowym pochodzą z ostatniego ćwierćwiecza XIX wieku, zaś ustalenie się charakterystycznego dla tego ubioru modelu datowane jest na początek II połowy XIX wieku.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Kołbielski męski strój charakteryzowała dość wysoka czapka rogatywka, obszyta wokoło barankiem lub czarny, filcowy kapelusz ze wstążką w tym samym kolorze. W zimie noszono tzw. baranicę, a do tego długą, zapinaną na haftki sukmanę i wełniany, czerwony pas - gładki albo w drobne paski. Sukmana, którą szyto z niebarwionego samodziału sięgała do kostek i w zależności od runa owczego - była szara bądź brązowa. W lecie mężczyźni wkładali długie kamizelki, noszone na koszuli wypuszczonej na czarne spodnie w białe lub modre prążki. Kamizelki te wykonywano z wełny w kolorze czarnym lub granatowym, a ich jedyną ozdobę stanowiły świecące guziki. Do portek zakładano buty z wywiniętymi do połowy cholewami. Jeszcze na początku XX wieku mężczyźni nosili długie włosy z grzywką - tzw. polkę.

Kobiecy strój kołbielski składał się z pasiastej, sięgającej do kostek kiecki oraz mocno dopasowanego do figury gorsetu. Gorsety najczęściej wykonane były z czerwonego adamaszku, a ich wiązania zrobione z ręcznie skręconego sznura. Do czasów dzisiejszych najlepiej przechowały się kiecki, czyli sorce, które szyto wtedy ręcznie. Aby ich fałdy były dobrze zaprasowane, układano je, a następnie przyciskano bochnami gorącego chleba. Najczęściej występujące kolory sorców to czerwony, zielony, brązowy i fiołkowy. Dopełnieniem kiecki był fartuch zapaska - różny w zależności od tego, czy noszony na co dzień, czy od święta. Do dzisiejszych czasów przetrwały jedynie te fartuchy o podłużnym układzie pasków. Jeszcze inny rodzaj fartucha zakładano na plecy „na odziewkę”, który w razie potrzeby narzucano nawet na głowę. Fartuch ten był dłuższy i szerszy od fartucha zapaski. By oszczędzać buty, w okresie letnim chodzono boso. Jedynie podczas żniw lub na święta kobiety zakładały sznurowane trzewiki o długich cholewach. Wśród ozdób najczęściej spotykane były sznury korali, które panie zakładały na szczególne okazje. Od góry upinały drobne perełki, następnie korale zwane siecką, a na najniższym sznurze - bursztyny z medalionem lub krzyżykiem. Dziewczęta splatały włosy w dwa warkocze, wiążąc je na końcu jasną wstążką, zaś mężatki namaszczały włosy świńskim sadłem i chowały je pod chustę. Chustki w kolorowe kwiaty, wykonane były z cienkiej wełny, a po bokach zakończone frędzlami.

 

 

 

Ostatnia wojna i dalsze przekształcenie się modelu gospodarczego wsi wpłynęło w dużym stopniu na ostateczne zarzucenie kołbielskiego stroju ludowego. Poszczególne części ubioru męskiego zaczęły ginąć już przed pierwszą wojną światową. Z początkiem drugiego ćwierćwiecza XX wieku zaczęto wprowadzać do stroju kołbielskiego rozmaite części ubioru miejskiego, zaś po 1950 r. nastąpił powszechny zanik tradycyjnego stroju. Dziś, po tradycyjnym kołbielskim stroju męskim pozostały w kufrach i na strychach jedynie resztki. Lepiej natomiast zachowały się kobiece stroje ludowe, przechowywane w domach wielu tutejszych gospodyń, które odświeżają te ubiory na szczególne okazje, jakimi są obchody świąt religijnych i ludowych.

 

Bartnicka A., Strój kołbielski [w:] Tejże, Skarby Mazowsza. Folklor kołbielski, Sufczyn 2008.