Mapa serwisu
Notice: Undefined index: l2 in /home/dialektologia/web/classes/maincontentclass.php on line 151

Notice: Undefined index: l3 in /home/dialektologia/web/classes/maincontentclass.php on line 151

Notice: Undefined index: l4 in /home/dialektologia/web/classes/maincontentclass.php on line 151
 | Zabudowa (wersja rozszerzona)

Kultura ludowa - zabudowa

Agnieszka Ewa Piotrowska
Spis treści
Wstęp
Zwyczaje doroczne
Zwyczaje żniwne
Rzemiosło
Zabudowa
Strój
Muzyka i taniec

Kujawy to dzielnica Polski leżąca między Wielkopolską, Pomorzem i Mazowszem, określana jako jeden z najciekawszych regionów kraju pod względem kultury ludowej. Kulturowo Kujawy najbliższe są Wielkopolsce.

 

 

ZABUDOWA
 
Pierwsze świadectwa wyglądu kujawskich chat chłopskich pochodzą z początku II połowy XIX wieku: są to trzy ryciny W. Gersona (zamieszczone w dziele Kolberga w t. 3 cz. 2 Kujawy) i fotografie. Ryciny przedstawiają drewniane chaty wąskofrontowe z podcieniem i wejściem od szczytu (ten typ zanikł w połowie XIX wieku) oraz późniejsze chaty szerokofrontowe, symetryczne, z wejściem na dłuższej ścianie. Najlepiej tego typu zabudowania zachowały się w Rakutowie, dawnej wsi królewskiej. Stąd pochodzi też chata (z przełomu XVIII i XIX w.)

 

 

 
i spichlerzyk z zagrody bogatego gospodarza przeniesione

w 1969 roku do Parku Etnograficznego przy Muzeum Etnograficznym w Toruniu.
Chaty stawiano na Kujawach licem do drogi, równolegle do chaty od strony pola stała stodoła, a z boku obora. W zagrodach zamożnych gospodarzy podwórze było przestronne, jak to w zrekonstruowanym obejściu z Rakutowa w Muzeum Etnograficznym

. W najdawniejszych zagrodach stodoła znajdowała się obok domu, a podwórka były małe – oszczędzano w ten sposób ziemi pod uprawę. Z czasem powiększano je, stawiając kolejne stodoły dalej od domu (Lange 2001: 14-15).
Osobno budowano piwnice przypominające ziemianki.

Większe gospodarstwa miały śpicherek (często czterospadowy)

 

 

 
, dwie obory , a niekiedy nawet dwie stodoły.
Charakterystyczne dla dawnych chat były drzwi z drewnianych deseczek nabijanych żelaznymi ćwiekami (po pojawieniu się kowalstwa na Kujawach) . Dachy były przeważnie dwuspadowe, kryte strzechą, jeśli w okolicy był staw, do krycia dachu wykorzystywano trzcinę.

Dawne budownictwo drewniane zaczęło zanikać po uwłaszczeniu chłopów. Od początku XX wieku coraz powszechniejsze na Kujawach były murowane budynki mieszkalne i gospodarcze.

 
 
 
 

 

 

ISBN: 978-83-62844-10-4 © by Authors. Zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (Program Operacyjny: „Dziedzictwo kulturowe / Kultura ludowa”). Wykonanie: ITKS