|
Strona 3 z 15
Haft, kaszëbsczi wësziwk, na ma na Kaszubach długą i bogatą tradycję. Jego historia sięga początków XIII w., klasztorów benedyktynek W Żarnowcu i norbertanek w Żukowie. Zakonnice zapoczątkowały tę technikę kompozycyjno - wzorniczą, były nie tylko mistrzyniami haftu, ale i motywowały szlachcianki pobierające nauki w klasztorach do wykonywania „wesziwku”, czepcach, koszulach, fartuszkach, obrusach, ornatach. Były to przede wszystkim motywy roślinne. Początkowo do wyszywania używano nici z jedwabiu i szychu ‘nici z metalu mającego naśladować złoto’. Później jednak, gdy sztuka zdobienia weszła do chłopskiej chaty, szlachetne nici zastąpiono bawełnianymi i farbowano w domu. Miały one różne barwy, począwszy od białej, po pomarańczowe i żółte, pastelowe, aż do intensywnych, przypominających kolory spotykane na łące i w przydomowych ogrodach. Stąd też zaczerpnięto różnorakie elementy: bratki, chabry, dzwonki, goździki, koniczyny, lilie, niezapominajki, róże, tulipany, pszczoły i żuczki, a z motywów obcych: granaty, palmety, akanty. Tradycyjnie haftowano na płótnie lnianym lub bawełnianym. Wreszcie wzorami haftu kaszubskiego zaczęto ozdabiać hafty i sprzęty gospodarstwa domowego malując je farbami na drewnie i tynku.
Obecnie haft kaszubski uprawiają różne szkoły promujące to rzemiosło i kultywujące rodzime tradycje. Najbardziej znane z nich to: chojnicka, pucka, słupska, wdzydzka, wejherowska i żukowska. W hafcie kaszubskim stosuje się siedem kolorów: czarny, czerwony, zielony, żółty i niebieski w trzech odcieniach. Wiodącym motywem w hafcie kaszubskim jest drzewo życia, którego gałęzie nie przeplątają się ze sobą, są harmonijne i równoległe lub prostopadłe. Kulturoznawcy widzą w nim wybór prostoty, przejrzystości, jasnych zasad moralnych odpowiadających wyborom, moralom i życiu Kaszubów. Dziś wzornictwo kaszubskiego haftu również wykorzystywane jest do ozdabiania naczyń, ceramiki, przedmiotów codziennego użytku i pamiątek z regionu.
|
