DWUJĘZYCZNOŚĆ (BILINGWIZM) KASZUBÓW (kasz. (
mòwnô)
bilingwizna).Kaszubi mówiący po kasz. znajdują się w sytuacji bilingwizmu bądź diglosji. Wobec dość znikomej znajomości odmiany pisanej (
kaszubszczyzna literacka) częściej występuje diglosja. Różnica między bilingwizmem a diglosją na Kaszubach zaciera się z powodu: a) silnej odrębności dialektu i kultury, b) istnienia kaszubszczyzny jako środka piśmiennictwa; ponadto dla Kaszubów jęz. kulturalnym stał się pol., początkowo w postaci gwar wielkopolsko - kujawskich nie różniących się ostro od pomorszczyzny. W przeszłości, zwł. w okresie zaborów (1772-1918) byli nawet trójjęzyczni: a) w domu i z sąsiadami mówili po kasz., b) w kościele (nauka religii, spowiedź, modlitwy, pieśni) po pol.; nierzadko był to zapewne tylko pn.-zach.-pol. interdialekt, pośredni między konkretną lokalną gwarą kaszubską i polszczyzną literacką; c) w szkołach i urzędach literacki niemiecki; od czasów krzyżackich mieli kontakty z osadnikami, posługującymi się tzw. plattdeutsch, np. tzw.
Kosznajdrzy – osadnicy z Niemiec sprzed reformacji w okolicach Człuchowa.
