Leksykon kaszubski

Leksykon kaszubski

Powrót do listy haseł

Odmiana przymiotnikowa

autor: Jerzy Treder, redakcja i digitalizacja: Małgorzata Klinkosz
 
 
ODMIANA PRZYMIOTNIKOWA W KASZUBSZCZYŹNIE ogólnie przedstawia się jak w pol., ale zwraca uwagę występowanie w dop. l.p. obok końc. ‑égò także ‑éwò, a u F. Ceynowy (wg LGP właściwa gwarze żarnowskiej) ‑éhò, np. dobrégò, też dobréwue, u Ceynowy dobréhò. W tekstach A. Hilferdinga brak przykładów odmiany przymiot. rzeczowników typu kôzanié, wieselé, żëcé. Nie mówią o niej gramatyki F. Ceynowy, w którego tekstach są one wyjątkowe, np. przed jedzenjim, ale obok pò jedzenju (Xążeczka dlo Kaszebov, 1850). Ramułt we wstępie do swego Słownika potwierdza obok zbòżô też pnkasz. zbòżégò, ale w samym Słowniku takich form nie ma wcale, są nieliczne w narz. i miejsc. l.p. typu łganim, pisanim, wszakże obok częstszych typu òpùszczeniu, żëcu. (Bezzasadny spór o nie toczył z nim J. Karłowicz.) W tych przypadkach pojawiały się już u Słowińców, np. picym (Rudnicki). Poświadczają je teksty G. Bronischa, np. cel. szczescemui, žëcīmuў, narz. žëcīm, möškāńim. Dziś występują one częściowo w śrkasz., najczęściej jednak na północy, nad morzem. Punktem wyjścia tej odmiany (początki już u Krofeja: np. mieszkanim) – z analogii do przymiot. r.n. np. żëcé jak dobré – był narz. l.p. z końc. ‑im, np. wieselim, do czego por. pol. typ podchorąże podchorąży, podchorążego, podchorążym.
 
 
Powrót do listy haseł
 
 
 
 

 

 

ISBN: 978-83-62844-10-4 © by Authors. Zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (Program Operacyjny: „Dziedzictwo kulturowe / Kultura ludowa”). Wykonanie: ITKS