Leksykon kaszubski

autor: Edward Breza, redakcja i digitalizacja: Małgorzata Klinkosz

 

 

PLURALIS MAIESTATI(CU)S W KASZUBSZCZYŹNIE to in. l.m. godnościowa i dotyczy: 1. używania l.m. przez pojedynczą osobę, zajmującą zwierzchnie stanowisko, a więc przez króla, prezydenta, marszałka, dostojników kościelnych itd.; 2. zwracania się w l.m. do osoby pojedynczej szanowanej, jak ojciec, matka, dziadkowie, starsi, w ogóle do każdego, komu nie wypada mówić na ty. Po kasz. mówi się: Tatkù, sadnice so. Mëmkò, Wë mie pòzwòlice jic na tuńce? Sąsôdkò, pòżëczce║ pòżëczëce nama kąsk solë! Owo Wë nie pochodzi z niem. Sie, lecz jest godnym pielęgnowania archaizmem słow. i wyrazem uszanowania rodziców, dziadków, starszych przez dzieci i młodzież oraz dorosłych w stosunku do nieznajomych. Formy takie występują w tekstach słowiń., np. „rzek wotcu: Nie placzíce...” (Hilf) – i Ceynowy (np. Rozmova), a także ® Krofeja, które stosuje w swoim tłumaczeniu Biblii E. Gołąbek, np. Panie, żelë chcece, możece...; Ko më jedlë i pilë z Wami, a Wë jesce uczëlë... Odwrotną sytuację ujawnia tzw. pluralis modestiae, tj. l.m. skromności, gdy nie chcąc eksponować swego ja, konkluzje z rozumowania, stwierdzenia prawd ogólnych przypisuje się ogółowi zebranych, np.: Wszëtcë widzymë, że łeż to rzecz plëgawô. Przëchôdómë do swiądë, że tim biédnym mùszimë pòmòc.