Mapa serwisu | Dzieje wsi (Cyprzanów)
 

Cyprzanów - Dzieje wsi

Monika Kresa

Współcześnie mianem Cyprzanów określa się dwie dawne wsie: Cyprzanów i Janowice. Ich połączenie nastąpiło w roku 1945 – do tego czasu Cyprzanów był częścią Janowic. Początki wsi (Janowic) sięgają wieku XIV – w roku 1339 rycerz Mieszko z Kornicy podarował połowę wioski kościołowi farnemu w Raciborzu. Miała to być ofiara na mszę świętą, odprawianą co tydzień w jego intencji. Kilkadziesiąt lat później w roku 1364 chłopi z Janowic, podlegający kościołowi farnemu, zostali zwolnieni z wszystkich świadczeń na rzecz księcia raciborskiego Mikołaja I i jego następców. Był to dowód wdzięczność dla proboszcza raciborskiego Jana Dzecko, który wstawił się za księciem u papieża i pomógł mu uzyskać dyspensę na ślub z jego krewniaczką.
            W XV wieku część Janowic znajdowała się w rękach Jana Strzelki, który odsprzedał część wioski kanonikowi raciborskiemu Gallusowi Gwóździowi.
            W XVIII wieku w Cyprzanowie mieszkało 17 kmieci, 16 zagrodników i 12 komorników. Po sekularyzacji w 1813 roku wieś stała się najpierw własnością skarbu państwa, a potem właściciela zamku raciborskiego, mimo że nie była własnością kapituły kanonickiej proboszcza.
            W roku 1861 w miejscowości wybuchł ogromny pożar, który w niecałą godzinę pochłonął połowę wioski wraz z kościołem i szkołą. Ponowny pożar nastąpił w 1877.
            Cyprzanów niewiele ucierpiał w czasie II wojny światowej, po roku 1945 większość mieszkańców posługujących się językiem polskim i niemieckim pozostała w wiosce. Nieliczni wyjechali na zachód tuż po wojnie.
            Z Cyprzanowa pochodził Emanuel Smołka urodzony w roku 1820 – wybitny działacz narodowościowy i kulturalny na Górnym Śląsku. Stworzył on Klub Narodowy w Bytomiu w roku 1848 oraz Towarzystwo Pracujących dla Oświaty Ludu Górnośląskiego tzw. „Czytelni”. Był również wykładowcą na Uniwersytecie w Tarnowskich Górach. Zmarł w 1854 roku.

 

  
 
 
 

 

 
ISBN: 978-83-62844-10-4 © by Authors. Zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (Program Operacyjny: „Dziedzictwo kulturowe / Kultura ludowa”). Wykonanie: ITKS