Lasocin - Wieś dziś

Nazwa wsi oraz jej postać:

• M. Lasocin

• D. do Lasocina

• Msc. (w) Lasocinie

ØPrzymiotnik od nazwy wsi: lasociński

ØNazwa mieszkańca: lasocinianin, lasocinianka, gw. lasocok, lasocanka, lasocanie.

ØGmina: Łopuszno

ØPowiat: kielecki

ØWoj.: świętokrzyskie

ØParafia: Mnin. Znajduje się tu kościół pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny i św. Tekli. W opisie kościoła w Mninie, budowanego w latach 1822-1824, parafialnego kościoła mieszkańców Lasocina, ks. J. Wiśniewski (1913: 159) wymienia m.in. 2 płyty marmurowe z napisem:

„Wincentemu Kiełczewskiemu zm. 9 października 1835 r. Czemuż Cię przeżyć musiałam w 21 r. życia Twego w szóstym tygodniu po ślubie. Naynieszczęśliwsza żona składa ci ten głaz oblany łzami na wieczną pamiątkę przywiązania i tak rzadkiego ciosu. Józefa z Żelisławskich Kiełczewska.

„Stanisław Niemojewski, dziedzic Oleszna, Włoszczowy †1907 r.”. Trzeba dodać, że obecny kościół mniński nie przetrwał w kształcie opisywanym przez ks. J. Wiśniewskiego.

ØOgólna liczba mieszkańców wynosi 298 (stan na 31 marca 2010 r.). Stan ludności na koniec lutego 2008 r. to 299 mieszkańców, a na 1999 r. – 296. Część z nich to ludzie starsi pozostający na rencie rolniczej. Liczba posesji wynosi 108, w tym są dwa nieduże bloki mieszkalne.

ØLasocin leży na skrzyżowaniu dwóch dróg wojewódzkich: są to ciągi dróg Wólka – Lasocin – Ewelinów i Mnin – Lasocin. We wsi znajduje się 46 odcinków dróg gospodarczych dojazdowych do pól o łącznej długości ok. 25 km. Z ważnych inwestycji warto wymienić rozpoczętą w 1986 r. budowę remizy strażackiej, którą ukończono w 1994 r. W 1992 r. rozpoczęto pracę przy budowie wodociągu w Lasocinie. Od 1994 r. wieś posiada sieć wodociągową o długości 3592 metrów bieżących z 50 przyłączami. 24 maja 1994 r. odbyły się obchody Święta Ludowego we wsi; poświęcone zostały obiekty strażnicy i wodociąg.

ØOgólna powierzchnia wsi wynosi 502, 71 ha[1]. Użytki rolne zajmują 362, 13 ha, grunty orne 204, 96 ha, a sady zaledwie 1,32 ha. Na tym terenie przeważają gleby bielicowe kl. V i VI. Gleb kl. V jest 181, 79 ha, kl. VI – 78, 41 ha, gleb kl. IV zaś – 99, 91 ha. Pod zalesienie przeznacza się gleby kl. VI z. – 2,02 ha. Kierunki użytkowania ziemi to głównie produkcja zbóż.

ØLasocin jest tradycyjną wsią rolniczą, usytuowaną w międzyrzeczu Pilicy i środkowej Wisły, u podnóża pagórków na północno-zachodnim skraju Wzgórz Koneckich, przechodzących tu w podmokłe, zabagnione tereny Niecki Włoszczowskiej. O peryferycznym położeniu wsi świadczy jej usytuowanie z dala od ważnych tras komunikacyjnych. Słabo jest rozwinięta komunikacja autobusowa. Po zawieszeniu kursu autobusu relacji Lasocin – Końskie i Końskie – Lasocin oraz autobusu dowożącego ludzi do pracy w Bukowie czy Trzuskawicy pozostały przez jakiś czas dwa kursy relacji Lasocin – Łopuszno, służące dowozowi dzieci szkolnych. Obecnie są dwa kursy busów relacji Skąpe – Kielce i Kielce –Skąpe. Decydują o tym także odległości od ośrodków o charakterze centrów usługowych. Wieś usytuowana jest w odległości 47 km od Kielc, 45 km od Końskich i ok. 30 km od Włoszczowy. Ponieważ Lasocin nie jest wsią parafialną, jak sąsiadujący z nią Mnin czy nieco odleglejsza Pilczyca, nie odegrał znaczącej roli w życiu okolicy. Ośrodkiem życia społeczno-

-kulturalnego, gospodarczego jest Łopuszno, gdzie znajduje się siedziba Urzędu Gminy, ośrodek zdrowia, lecznica dla zwierząt, odbywają się co czwartek jarmarki. Ważną rolę w życiu mieszkańców odgrywa też Włoszczowa, dawna siedziba władz powiatowych, także siedziba różnych instytucji państwowych, np. Nadleśnictwa, Sądu Rejonowego.

ØWieś położona jest na terenie pagórkowatym. Jej rozległość terytorialna stanowi naturalny wyznacznik podziału na mniejsze jednostki terenowe, opatrzone nazwami: Wieś, Pioski, Łaz (inaczej Kolonia Łaz), Dwór. Ludność Lasocina składa się z kilku spokrewnionych rodów. Do powtarzających się nazwisk należą: Baran, Cygan, Kucharski, Kocik, Odziemek, Tkacz, Wertka. Jak powiedziano, większość stanowią rdzenni mieszkańcy. Tylko nieliczni pochodzą przeważnie z okolicznych wsi, najczęściej z terenu gminy Łopuszno, Krasocin, Słupia Konecka.

ØUrzędowa nazwa wsi brzmi Lasocin[2]. Miejscowość usytuowana jest wśród lasów. Prowadzi do niej droga w kierunku południowym (ok. 4 km) od szosy Kielce – Przedbórz. Lasocin sąsiaduje z następującymi wsiami: od południa z Ewelinowem, zwanym potocznie Dąbrową, od północnego wschodu z Wólką, a właściwie jej częściami: tzw. Betlejem i Mogielnicą, wsią Budzisław, od północnego zachodu – z Mninem, od zachodu z obszarem lasów, łąk i lasów, zwanych Seperunkami//Superunkami, rzeką Czarną, wsią Dąbrówki; od południowego wschodu ze znaną z dramatycznego losu mieszkańców z okresu II wojny światowej – Skałką Polską.

ØWieś posiada zwartą zabudowę. Budynki mieszkalne – zbudowane według typowych projektów (budynek prostokątny z dachem dwuspadowym) – położone są po obydwu stronach drogi. Za nimi zaś rozciągają się łąki i pola uprawne (nie dotyczy to części wsi zwanej Piaskami). W odległości ok. 500 m. od zabudowy na wschód i zachód znajdują się zwarte kompleksy lasów mieszanych.

ØPrzeobrażenia następujące po II wojnie światowej zmieniły oblicze polskiej wsi, w tym charakteryzowanej przez nas. Bardzo duże zmiany dokonały się w technice rolnej. Używanie nowych narzędzi rolniczych: „motorków elektrycznych” do rżnięcia sieczki, kosiarek rotacyjnych, przetrząsaczy widłowych, kombajnów, kopaczek sprzyja skróceniu czasu wykonywania określonych robót gospodarczych. Przed wojną gospodarstwa wiejskie w Lasocinie były zróżnicowane pod względem wielkości, metod uprawy ziemi, hodowli. Przeważały małe gospodarstwa: 4–5-morgowe; 7–8-morgowe były średnimi, natomiast 12–24-morgowe – dużymi (Historia chłopów polskich 1992). W wyniku reformy rolnej i scaleniu gruntów zmienił się ich stan. Ślady dawnych podziałów społecznych: pański – chłopski odnajdujemy w lokalnej toponomastyce: Chłopska Góra, Pańska Góra//Pańska Górka. Rodziny w dawnej wsi były duże liczebnie, przeciętnie ośmioosobowe. Dziś model rodziny trójpokoleniowej należy do przeszłości. Praca na roli nie jest jedynym źródłem utrzymania dla ludności. Niektórzy mieszkańcy są zatrudniani do sezonowych robót leśnych przy pielęgnacji, wyrębie drzew („zrywka” drzewa, przecinki, chodzenie na tzw. sadzonki). Przeważnie dla kobiet i dzieci pozostało zbieranie jagód i grzybów „na sprzedaj”. Obecnie niewiele osób jest zatrudnionych poza rolnictwem, szczególnie po zwolnieniach pracowników z Zakładu Przemysłu Wapienniczego w Bukowej i o podobnym charakterze w Trzuskawicy. Starsi mieszkańcy wsi w zamian za przekazane dzieciom gospodarstwa rolne otrzymali renty rolnicze. Mimo tego faktu pracują nadal, a dzieci, mieszkające często w mieście, pomagają im w pracach polowych, przeznaczając na to czas urlopu.

ØNajwiększe zmiany w gospodarce przestrzennej wsi dokonały się w jej części, zwanej Piaskami. Z kolei w Łazie zaczęto budować domy w latach pięćdziesiątych. Niski poziom higieny, brak kadr medycznych, wiara w zabobony, praktyki znachorskie to czynniki wpływające na zaniedbania w medycynie, przyczyniające się do większej zachorowalności i umieralności mieszkańców (w 1943 roku wybuchła we wsi epidemia duru brzusznego).

ØZ ważnych dla społeczności lokalnej zdarzeń warto odnotować następujące: duży pożar 22 IX 1959 roku w części wsi, zwanej Piaskami, zakładanie instalacji elektrycznej w roku 1970 i pojawienie się oświetlenia elektrycznego w 1971 roku, które zmieniło życie mieszkańców.

ØDługą historię ma też OSP w Lasocinie[3]. Wybudowana w 1932 roku remiza strażacka – mimo pewnych niedogodności lokalowych – jeszcze do niedawna służyła mieszkańcom wsi jako miejsce zebrań, zabaw ludowych.

ØW rolnictwie zatrudnionych jest 158 osób, które pracują na swoich niewielkich gospodarstwach, nie przekraczających średnio 4 ha. Brak lokalnego rynku pracy zmusza młodych mieszkańców do poszukiwania pracy sezonowej w okolicach Warszawy. Część osób natomiast pracuje w byłej Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w Lasocinie (dalej jako RSP), której właścicielem jest Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska „Radostowa” w Kielcach, Oddział w Lasocinie. Początki RSP Lasocin sięgają lat osiemdziesiątych XX wieku, kiedy w 1976 r. odbyło się zebranie założycielskie. Specjalizowała się ona w hodowli owiec i produkcji zbóż. Po zmianach kierunku produkcji od roku 1990 prowadzi się chów trzody chlewnej.

ØLeśnictwo Lasocin, którego powierzchnia wynosi 1184, 99 ha o pełnej dokumentacji i 16, 62 ha bez prawnej dokumentacji (stan na 1 I 1995 r.), należy do Nadleśnictwa Włoszczowa.

ØWe wsi są cztery sklepy prywatne, nowa strażnica OSP Lasocin. Kościół parafialny znajduje się w Mninie (dekanat radoszycki, diecezja radomska). Tu też mieścił się ośrodek zdrowia, ale od kilku lat mieszkańcy korzystają z usług Gminnego Ośrodka Zdrowia w Łopusznie. W roku 1998 zostały nawiezione żwirem z miejscowego żwirowiska i utwardzone drogi naturalne, dojazdowe do pól, łąk. Na potrzeby mieszkańców wsi są eksploatowane własne złoża piasku. Przez wieś prowadzi droga asfaltowa. Dumą mieszkańców wsi jest świetlica w strażnicy, dobrze wyposażona dzięki wykorzystaniu funduszy Unii Europejskiej. W budynku strażnicy mieści się Filia SP w Lasocinie Zespołu Szkół im. Jana Pawła II w Łopusznie: klasy 0, I–III.

ØOd 2000 r. działa we wsi Koło Gospodyń Wiejskich, którym opiekuje się GOK w Łopusznie. Należą do niego najstarsze mieszkanki wsi i osoby w średnim wieku (10 osób). Jego opiekunką jest była dyrektorka SP w Lasocinie, Pani Maria Krajewska. Działalność tego Koła jest dobrą okazją do innego spędzenia czasu, wykorzystywanego na naukę pieczenia, gotowania, wspólnego śpiewania (np. kolęd), przygotowania scenariuszy widowisk obrzędowych, a także kultywowania tradycji wspólnego biesiadowania.

ØPonad pięćdziesięcioletnią historię ma Koło Łowieckie „Żuraw” w Lasocinie. Dzieje Koła są następujące: trzy Koła Łowieckie (Koło Łowieckie we Włoszczowie, Koło Łowieckie nr 2 we Włoszczowie i Koło MO we Włoszczowie) połączyły się w jedno Koło Łowieckie nr 1 we Włoszczowie. Z kolei na bazie tego Koła powstało w 1961 r. Koło Łowieckie przy Nadleśnictwie Włoszczowa. Nazwa ta funkcjonowała do 1995 r., natomiast nowa nazwa Koła „Żuraw” została przyjęta na walnym zebraniu członków Koła 30 IV 1995 r. Myśliwi z Koła wykonują wiele prac gospodarczych na rzecz własnego łowiska w Obwodzie Łowieckim nr 43 (zgodnie z rozporządzeniem wojewody kieleckiego z dn. 24 VI 1997 r. w sprawie podziału woj. kieleckiego na obwody łowieckie): zasilanie łowiska w bażanty, uprawa poletek leśnych, dokarmianie zwierzyny, budowa budek na czas zimowy, budowa paśników, lizawek, ambon, walka z kłusownictwem. Spotykają się oni w trakcie szkoleń, polowań na dzikie zwierzęta, bażanty. Szczególnie ważne są polowania Hubertusowskie i tzw. polowania wigilijne. 11 IX 2004 r. odbyła się we wsi uroczystość 50-lecia Koła. Wówczas w pobliżu leśniczówki przy lesie i polu, w części zwanej Tartakiem lub Dworskim, został osłonięty obelisk (dzieło artysty Tomasza Łukaszczyka), upamiętniający półwiecze Koła.

Ø Informacje o życiu wsi należących do gminy Łopuszno, w tym Lasocina, można znaleźć w samorządowym piśmie lokalnym „Wieści Łopuszna” (kwartalnik). Na przykład w nr 3(26) z września 2010 roku na okładce pisma znajduje się fotografia z dożynek gminnych z 2010 r., na której znajduje się sześć mieszkanek Lasocina z wieńcem dożynkowym.

16 województw. Nowy podział administracyjny. Polska administracyjna i drogowa. Skala 1:750 000, Katowice 1998

Baran A. F., Karaś K., Zabytki do wzięcia, „Gazeta Wyborcza”, Kielce – Radom – Tarnobrzeg, 17 XI 1994, s. 7

Boszczyk Marta, Bibliografia zabytków Kielc i województwa świętokrzyskiego, Kielce 2010

Cygan Stanisław, Z dziejów i współczesności wsi Lasocin, (w:) Materiały i źródła do dziejów powiatu włoszczowskiego, pod red. Stanisława Janaczka i Beaty Janaczek, Włoszczowa 2008, s. 7 – 18

Fijałkowski Jerzy, Lasocińskie gawędy, Magazyn „Słowa Ludu” nr 1471 (12576), Kielce –Radom 30 X 1987, s. 8

Fijałkowski Jerzy, Mów mi hrabio, Magazyn „Słowa Ludu” nr 1477 (12612), Kielce – Radom 11 XII 1987, s. 6

Fijałkowski Jerzy, Mów mi hrabio, (w:) Jerzy Fijałkowski, Opowieści z Gór Świętokrzyskich, Staszów 1996, s. 105 – 110

Gmina Łopuszno dawniej i dziś. Redakcja: Jan Stanisław Matuszczyk, Elżbieta Oleksiewicz, Zbigniew Iwanek, Zdzisław Gołuch, Barbara Pawelczyk, Kielce 1998

htpp://pl.wikipedia.org/wiki/Lasocin _–powiat _–kielecki); 2011 – 01 – 10

htpp://www.lopuszno.pl; 2010 – 01 – 05

Jachimczak Barbara, Bohun, Kielce 1991

Katalog Zabytkowych Założeń Zielonych Województwa Kieleckiego d. Powiat Kielecki; Lasocin /gm. Łopuszno/ Park Podworski. Opracowano w Zakładzie Architektury Krajobrazu i U U P PK, Kraków 1978

Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, t. III woj. kieleckie, pod red. J. Łozińskiego i B. Wolff, Warszawa 1957

Libera Marek, Oleszyńscy nemrodzi, „Łowca Świętokrzyski” nr 3(42), 2007, s. 62 – 65

Michałowska-Walkiewicz Ewa, Legenda o Lasocinie, „Nasza Baba Jaga” nr 2 (21), 2006, s. 14

Młudzik „Szczytniak” Mieczysław, „Borem lasem”, Warszawa 1977

Przyrodnicza ścieżka dydaktyczna Klubu 4 H. Lasocin, red. naukowa Stefan Gawroński, Tomasz Olbrycht i Marian Szewczyk, Łopuszno 2006

Urzędowe Nazwy Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych, z. 24, powiat konecki. Wydawnictwo Urzędu Rady Ministrów, Warszawa 1966

W Lasocinie całe życie – reportaż Radia Kielce z dn. 3. 12. 2007 r. opracowany przez Dorotę Juchnowską przy współpracy Tomasza Tamborskiego, w którym mieszkanki tej wsi (pięć wdów) wspominają dawną wieś, wspólne życie mieszkańców, ich pracę, obowiązki, także historię okolicy.

Ks. Wiśniewski Jan, Dekanat konecki, Radom 1913

Zabytki architektury i budownictwa w Polsce. Województwo kieleckie, t. 15. Spis opracował Krzysztof Myśliński, Warszawa 1995 w części Katalog zabytków, s. 153

---