Opis dialektów polskich | Dialekt mazowiecki | Mazowsze bliższe | Kołbielszczyzna | Region dziś

Region dziś

Katarzyna Sornat

Aspekt kulturalny

Dawne kołbielskie zwyczaje, obrzędy, tańce oraz śpiewy starają się podtrzymać lokalni działacze, w tym członkowie tutejszych zespołów ludowych. Obecne oblicze kulturalne gminy Kołbiel, stanowiącej centrum regionu kołbielskiego, tworzą przede wszystkim oddolne inicjatywy samych jej mieszkańców. To dzięki ich kreatywności Kołbielszczyzna może dziś poszczycić się imprezami o uznanej już marce.

Powstałe w roku 1999 r. Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Kołbielskiej rozpoczęło swoją działalność w sferze kultury, organizując liczne festyny ludowe. Początkowo, najważniejszym punktem lokalnych imprez był Konkurs Piosenki Ludowej w wykonaniu zespołów dziecięcych. Celem tych działań było zapoznanie mieszkańców regionu kołbielskiego z rodzimym folklorem, a także zachęcenie do dbania o zachowanie dawnych tradycji ich „Małej Ojczyzny”.

Z czasem, festyn ten przerodził się w doroczne dożynki gminno – parafialne, które stanowią obecnie najważniejsze wydarzenie kulturalne w życiu lokalnej społeczności. Uroczystość ta rozpoczyna się zawsze mszą św. w kościele parafialnym pw. Św. Trójcy w Kołbieli. Następnie, korowód delegacji wieńcowych wszystkich wiosek, przy wtórze śpiewu oraz akompaniamentu ludowej kapeli udaje się na plac targowy, na którym realizowana jest pozostała część programu. Dożynki kołbielskie od lat stanowią wspaniałą okazję do obejrzenia i posłuchania zespołów ludowych - zarówno tych miejscowych, jak i zaproszonych spoza gminy. Organizatorzy, oprócz atrakcji związanych z folklorem ziemi kołbielskiej, oferują w swym programie także występy artystyczne dla najmłodszych oraz skecze kabaretowe. Parafialne dożynki w Kołbieli zaspokajają potrzebę kontaktu miejscowej ludności z kulturą, a ponadto zachęcają jej członków do aktywnego uczestnictwa w uroczystości poprzez bezpośredni udział w delegacji wieńcowej.

Na terenie gminy Kołbiel odbywają się również liczne festyny rodzinne i dni patronów szkół, organizowane przez grona pedagogiczne, samych uczniów i ich rodziców, a także imprezy jubileuszowe miejscowych jednostek Ochotniczej Straży Pożarnej.

Potrzeby czytelnicze mieszkańców regionu kołbielskiego zaspakaja działalność Gminnej Biblioteki Publicznej w Kołbieli oraz jej filii: w Rudzienku i Kątach.

Brak zaplecza instytucjonalnego dla miejscowej działalności kulturalnej powoduje, że lukę tę najskuteczniej wypełnia aktywność grona pedagogicznego poszczególnych placówek oświatowych oraz współpracujących z nim uczniów. W trosce o zachowanie repertuaru ludowego Zespołu Koła Gospodyń Wiejskich, przy Szkole Podstawowej w Rudzienku powstał dziecięcy Zespół „Gwarki”. Inspiracja osiągnięciami tego zespołu oraz wcześniejsze Konkursy Piosenki Ludowej przyczyniły się z kolei do powstania zespołu tanecznego „Hajducki” w Szkole Podstawowej w Kołbieli oraz Młodzieżowego Zespołu Ludowego „Kątowiaki”. Pod kierunkiem członkini Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Kołbielskiej, Pani Małgorzaty Belkiewicz, w Szkole Podstawowej oraz Publicznym Gimnazjum w Kołbieli prężnie działają koła wycinankarskie. Warto dodać, że wzór kołbielskiej wycinanki, z charakterystycznymi lalkami z uniesionymi rękoma stał się motywem przewodnim koncepcji architektonicznej pawilonu polskiego na Wystawę Światową EXPO 2010 Szanghaj, Chiny.

Więcej o kołbielskich wycinankach: http://mazowsze_wycinanki.republika.pl/

Artystyczne potrzeby najmłodszych mieszkańców gminy Kołbiel wspiera Towarzystwo na Rzecz Rozwoju WsiSufczyn i Okolic.Organizuje ono Akcję „Lato na Wsi”, w ramach której, co roku na terenie gminy odbywają się dziecięce warsztaty plastyczne.

Kierunki rozwoju

Obecnie, region kołbielski powoli traci swój rolniczy charakter. Nieliczne gospodarstwa rolne, produkujące na sprzedaż specjalizują się w tradycyjnych dla Kołbielszczyzny kierunkach produkcji – chowie bydła mlecznego i w mniejszym stopniu - trzody chlewnej. Coraz więcej ludności utrzymuje się natomiast z pracy w zakładach produkcyjnych, firmach usługowych i handlowych, położonych zarówno na terenie gminy Kołbiel, jak i sąsiednich gmin oraz miast – w tym stolicy. Bliskość Warszawy i zbieg dróg międzynarodowych stwarzają dogodne warunki dla rozwoju miejscowych inwestycji. Poza typowymi podmiotami gospodarczymi, na terenie gminy Kołbiel funkcjonują również przedsiębiorstwa, reprezentujące branżę spożywczą, tworzyw sztucznych i materiałów budowlanych, a także branżę transportową.

Idea stworzenia skansenu kultury kołbielskiej

Już w latach siedemdziesiątych XX wieku powstała idea budowy Skansenu Kultury Kołbielskiej, który stanowiłby centrum ludowego folkloru, będącego jednocześnie ważnym elementem edukacji dla dzieci i młodzieży. Istnieje możliwość wydzielenia w Kołbieli miejsca na utworzenie wspomnianego Muzeum Wsi Południowego-Wschodniego Mazowsza. Placówka taka miałaby ogromne znaczenie w ochronie dziedzictwa narodowego, jakim są elementy kultury ludowej. Region kołbielski to bogaty ośrodek folklorystyczny, który mógłby stać się odpowiednim miejscem do utworzenia na jego terenie muzeum – skansenu.

Funkcje skansenu

v Ochrona dóbr kultury tradycyjnej - zachowanie dla potomności ostatnich przykładów tradycyjnej architektury, wyposażenia wnętrz, strojów i innych artefaktów;

v Umacnianie tożsamości - zarówno w skali lokalnej (Kołbielszczyzna), regionalnej (Mazowsze), jak narodowej i europejskiej;

v Walory edukacyjne: prowadzenie lekcji muzealnych połączone z nauką tradycyjnych umiejętności;

v Popularyzacja ginących zawodów i umiejętności jak np. garncarstwo, tkactwo, plecionkarstwo, wycinankarstwo, kowalstwo, młynarstwo;

v Prezentowanie dawnych form gospodarki i stosowanych technik uprawy, jak np. orka końmi, zbiór zboża przy pomocy sierpa i kosy, wiązanie snopków;

v Edukacja muzyczna: nauka gry na tradycyjnych instrumentach, zachowanie tradycyjnego śpiewu i pieśni;

v Współpraca i wspieranie działalności lokalnych zespołów ludowych;

v Kulturotwórcze: skansen będzie miejscem imprez o charakterze kulturalnym np. organizacja koncertów, dożynek, konkursów, wystaw stałych i czasowych, obrzędy doroczne i zwyczaje np. topienie Marzanny, puszczanie wianków itp., inscenizacje słynnych kołbielskich wesel, chodzenie po kolędzie i po dyngusie.

Źródło:

1. Strona internetowa serwisu gminy Kołbiel: http://www.kolbiel.pl/

2. Strona internetowa p. A. Bartnickiej: http://www.folklor.bartnicka.pl

Start

Wprowadzenie

Podstawy dialektologii

Opis dialektów polskich